Sự cố lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông báo động về những ‘vùng còn trống’ trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Mặc dù chỉ cách bờ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km, con tàu chở 49 người đã gặp phải giông lốc bất ngờ và lật giữa biển mà không có bất kỳ hệ thống giám sát nào hay biết trong khoảng 2 giờ đồng hồ. Sự chậm trễ này đã được coi là một ‘lỗ hổng chết người’ trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn…
Trong thời đại số, việc giám sát thời gian thực đối với các tàu du lịch là điều bắt buộc. Tuy nhiên, vụ việc lần này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường, mà còn làm lộ ra những khoảng trống lớn và thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực. Chuyển đổi số và công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi chúng có thể chạm đến những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi con người không còn đơn độc.
Các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng số hóa các tình huống khẩn cấp. Từ nay trở đi, tất cả các tàu ra khơi phải được trang bị thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống Trung tâm Điều hành Thông minh (IOC) phải tích hợp AI để phát hiện các lộ trình bất thường của tàu. Khi một tàu không về đúng giờ, hệ thống phải có cảnh báo ngay lập tức. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh để xác định vùng tìm kiếm. Và khi có mưa bão, phải có radar thời tiết – tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên.
Sự sống không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và yếu tố ‘may rủi’ trong kỷ nguyên chuyển đổi số. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc lắp đặt hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Mục tiêu của chuyển đổi số không chỉ là vẽ một bản đồ đẹp, mà còn là ứng cứu người đúng lúc, trong những tình huống nguy cấp.
Nhìn chung, việc ứng dụng công nghệ vào quản lý và giám sát các phương tiện trên biển là rất quan trọng. Công nghệ không chỉ giúp ngăn chặn những tai nạn đáng tiếc xảy ra mà còn giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và của. Đây chính là lý do tại sao các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý tàu thủy.
