Một phát hiện gần đây tại Siberia đã làm sáng tỏ bí mật về kỹ thuật xăm cổ xưa trên một xác ướp phụ nữ. Xác ướp này, thuộc nền văn hóa du mục Pazyryk, một nhánh của thế giới Scythia cổ đại, đã được tìm thấy với những hình xăm động vật huyền thoại trên cánh tay. Nhờ công nghệ chụp ảnh cận hồng ngoại độ phân giải siêu cao, các nhà khảo cổ đã có thể phát hiện ra những chi tiết phức tạp của hình xăm mà trước đây không thể nhìn thấy.
Xác ướp này được cho là đã sống vào thời kỳ đồ sắt và được an táng trong một gò đất lớn gọi là ‘kurgan’, cắt sâu vào tầng băng vĩnh cửu ở Siberia. Điều kiện băng giá và kỹ thuật ướp xác sớm đã giúp bảo quản cơ thể của người phụ nữ này gần như nguyên vẹn. Hình xăm trên xác ướp mô tả các cảnh động vật chiến đấu kỳ ảo như hổ, báo và hươu,… và đã được phát hiện rõ nét hơn bao giờ hết nhờ công nghệ ảnh mới.
Đặc biệt, hình xăm trên cánh tay phải của người phụ nữ, khoảng 50 tuổi lúc qua đời, được tạo nên bằng những nét vẽ đều nhau, cho thấy trình độ tay nghề vượt trội của nghệ nhân thời cổ đại. Các nhà nghiên cứu nhận thấy rằng hình xăm được thực hiện bằng nhiều loại dụng cụ khác nhau. Một số đường nét được tạo ra bằng công cụ châm đa điểm, số khác lại do một dụng cụ đơn điểm tinh tế hơn.
Việc các đường nét chồng lên nhau hé lộ quá trình xăm diễn ra theo từng giai đoạn – nơi nghệ nhân tạm dừng rồi tiếp tục sau đó. Rất nhiều nền văn hóa trên thế giới từng dùng gai cây hay gai động vật để xăm mình. Các nhà nghiên cứu hình dung công cụ đa điểm có thể là một chùm gai nhỏ được bó chặt bằng chỉ hoặc gân thú. Tuy nhiên, chưa có hiện vật công cụ xăm nào được tìm thấy, có thể vì chúng được làm từ vật liệu dễ phân hủy theo thời gian.
Kết quả nghiên cứu này không chỉ giúp ta hiểu về nghệ thuật xăm mà còn xem chúng như những dấu ấn cá nhân và biểu tượng văn hóa đặc sắc của từng con người thời cổ. Đồng thời, phát hiện này cũng đã đóng góp vào việc nghiên cứu và hiểu biết về nền văn hóa Pazyryk và thế giới Scythia cổ đại.
Thông tin về phát hiện này đã được công bố trên các trang web và ấn phẩm khoa học, bao gồm Science Alert và National Geographic.
