Thông tin về việc Mỹ cung cấp tên lửa hành trình Tomahawk cho Ukraine đã trở thành đề tài nóng trong thời gian gần đây. Tổng thống Mỹ Donald Trump được cho là đã cân nhắc cung cấp vũ khí này cho Kiev, thậm chí còn hỏi Tổng thống Ukraine Zelensky về khả năng tấn công các thành phố quan trọng của Nga nếu họ được trang bị vũ khí tầm xa của Mỹ.
Mặc dù Nhà Trắng không phủ nhận cuộc trò chuyện này, nhưng đã nhanh chóng dập tắt những đồn đoán. Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt cho biết ông Trump chỉ đang hỏi một câu hỏi, chứ không khuyến khích Ukraine thực hiện hành động đó.
Thông tin này được đưa ra trong bối cảnh quan hệ Mỹ-Ukraine đang có những thay đổi đáng kể. Phương Tây cũng đã công bố kế hoạch do NATO hậu thuẫn, theo đó các thành viên liên minh sẽ mua các hệ thống vũ khí do Mỹ sản xuất cho Ukraine.
Theo nhà nghiên cứu Federico Borsari của Trung tâm Phân tích Chính sách Châu Âu (CEPA), nếu Mỹ cung cấp tên lửa Tomahawk, đây sẽ là một sự nâng cấp đáng kể cho kho vũ khí của Ukraine, đặc biệt là về khả năng tấn công tầm xa.
Tên lửa hành trình Tomahawk có tốc độ cận âm, được thiết kế để tấn công chính xác các mục tiêu trên bộ. Tên lửa có tầm hoạt động từ 1.600 đến 2.500 km và đã được sử dụng lần đầu tiên trong chiến đấu trong Chiến dịch Bão táp Sa mạc của Mỹ năm 1991.
Mỗi quả tên lửa Tomahawk có giá khoảng 2 triệu USD và do tập đoàn Raytheon chế tạo. Loại vũ khí này được sử dụng chủ yếu để tấn công các mục tiêu trên bộ ở khoảng cách rất xa, chủ yếu được phóng từ các phương tiện hải quân như tàu ngầm và tàu nổi.
Ông Borsari lưu ý rằng Tomahawk có thể bay ở độ cao thấp và thực hiện các động tác né tránh để giảm thiểu nguy cơ bị đánh chặn. Phiên bản mới nhất của tên lửa cũng có thể được lập trình lại giữa chuyến bay và thậm chí có thể bay lơ lửng trên đầu mục tiêu trước khi tấn công.
Ukraine muốn có Tomahawk vì hiện tại họ đang phụ thuộc vào các loại vũ khí do phương Tây cung cấp như Storm Shadow, vốn đã được sử dụng rất hiệu quả nhưng chỉ có tầm bắn khoảng 250 km.
Để thực hiện các cuộc tấn công tầm xa, Ukraine chủ yếu sử dụng máy bay không người lái và các tên lửa như Palianytsia do chính nước này phát triển. Tuy nhiên, nếu sở hữu tên lửa Tomahawk, Ukraine có thể nhắm vào nhiều mục tiêu hơn tại Nga khi tiến hành các cuộc tấn công tầm xa.
Ông Serhii Bratchuk, phát ngôn viên của Bộ Tư lệnh Chiến dịch phía Nam của quân đội Ukraine, cho biết: ‘Đây là một phần của chiến dịch gây áp lực lên hậu cần, hệ thống phòng không và tinh thần của người dân Nga’. Tomahawk sẽ cho phép Ukraine thực hiện các cuộc tấn công chính xác và mạnh mẽ hơn nhiều vào Moscow.
Tuy nhiên, thách thức đối với Kiev là tên lửa Tomahawk không dễ sử dụng. Ông Vadym Skibitskyi, Phó Giám đốc Cơ quan Tình báo Quân sự Ukraine (HUR), cho rằng các phương tiện phóng chính là tàu chiến hoặc máy bay ném bom chiến lược, nhưng Ukraine không có máy bay ném bom chiến lược nào.
Nhà phân tích Borsari cho rằng Ukraine đang thiếu cơ sở hạ tầng hải quân cần thiết cho việc phóng tên lửa Tomahawk từ biển. Việc triển khai phiên bản phóng từ mặt đất cũng sẽ đòi hỏi những hoạt động hậu cần phức tạp.
Khi các cuộc thảo luận về vũ khí tầm xa mà phương Tây cung cấp cho Ukraine vẫn tiếp tục, nhiều nhà phân tích cho rằng có những hệ thống khác khả thi hơn đối với Kiev trong tương lai gần.
‘Khi bàn về các loại vũ khí tiềm năng mà Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine với tầm bắn xa hơn ATACMS, chúng ta nên xem xét nhiều loại khác, chẳng hạn như Tên lửa Không đối đất Tầm xa Liên hợp (JASSM)’, ông Borsari lưu ý. Tên lửa này có tầm bắn khoảng 1.000 km, rất mạnh mẽ và có thể là một giải pháp tốt cho Ukraine, đồng thời dễ dàng tích hợp vào máy bay của Ukraine hơn nhiều so với Tomahawk.
