Ngày 2 tháng 8, tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, triển lãm mỹ thuật ứng dụng “Nam Tước – Những mảnh ghép” đã khai mạc, mang đến một không gian nghệ thuật độc đáo và sáng tạo. Triển lãm này tôn vinh giá trị gốm truyền thống Việt Nam và ứng dụng trong xây dựng, điêu khắc kiến trúc nghệ thuật.

Đến dự lễ khai mạc có ông Nguyễn Anh Minh, Giám đốc Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam; nhà sử học Dương Trung Quốc; ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam; ông Vương Mạnh Tuấn, Chủ tịch Hội Nghệ nhân làng gốm cổ truyền Bát Tràng; bà Hà Thị Vinh, Chủ tịch Hiệp hội Thủ công mỹ nghệ và làng nghề Hà Nội…

Triển lãm giới thiệu các tác phẩm mỹ thuật ứng dụng của nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước, mang đậm dấu ấn cá nhân và tư duy riêng có. Với 35 tác phẩm trưng bày, đa dạng về chất liệu và theo từng năm sáng tác, triển lãm “Nam Tước – Những mảnh ghép” là một cơ hội để công chúng trải nghiệm và khám phá thế giới nghệ thuật của Trần Nam Tước.

Không gian trưng bày được chia thành 3 phần chính. Phần 1 trưng bày các hình khối điêu khắc, trang trí truyền thống bằng chất liệu gốm, đất nung. Phần 2 giới thiệu các mảng chạm khắc gỗ, tiêu biểu là những điển tích như “Tứ đại con gà (ò ó o o)”, bộ cửa 12 cánh Trung Hiếu Môn – tác phẩm giúp nghệ nhân Trần Nam Tước đoạt giải Nhất Mỹ thuật ứng dụng toàn quốc lần thứ 4 năm 2019. Phần 3 trưng bày các bản vẽ tay thủ công, tư liệu thiết kế đã được nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước ứng dụng vào nhiều công trình trong suốt 25 năm làm nghề.

Các tác phẩm vừa mang tính ứng dụng cao nhưng vẫn giữ được giá trị nghệ thuật sâu sắc, hòa quyện giữa hơi thở đương đại và nét văn hóa cổ xưa, mang phong cách của nghệ nhân ưu tú Trần Nam Tước – người thợ gốm “bách nghệ” tài hoa của làng gốm Bát Tràng.

Tại triển lãm, Trần Nam Tước đóng vai trò vừa là người nghệ nhân sáng tạo nên tác phẩm, vừa là người kể chuyện, người truyền tải những giá trị văn hóa truyền thống thông qua ngôn ngữ nghệ thuật đương đại.

Sinh ra và lớn lên từ vùng quê lúa, nghệ nhân Trần Nam Tước cho biết, cả tuổi thơ ông ngụp lặn với sông hồ và sự mặn mòi của biển cả, trên lưng trâu, cùng cánh diều no gió, rồi lang thang trên khắp nẻo đường quê – sớm bén duyên với đất và lửa quê mình, qua các lò nung gạch thủ công. Mãi đến năm 1997, ông mới biết đến gốm Bát Tràng, một dòng gốm có men và có rất nhiều phong cách chế tác để được “vùng vẫy” thoải mái sáng tạo để khám phá bản thân, trải nghiệm cuộc sống và tự do với đất.

“Sau 30 năm, tôi sinh sống và làm việc trải qua bao thứ nghề có lẽ gốm mãi là người thầy, mà tôi luôn là một kẻ học trò dốt. Vì đất và lửa không dễ gì cho tôi tùy tiện với nó. Bởi trong đất biết bao nhiêu những linh hồn kim cổ, gửi vào đây xương máu của giống nòi. Nay tôi làm và tri ân những anh hùng kiệt hiệt, nương gốm Bát Tràng là cầu nối cho những người thợ như tôi, được tạo tác và kế truyền những tinh hoa của các bậc tiền nhân thủa trước”, nghệ nhân Trần Nam Tước chia sẻ.

Triển lãm diễn ra từ ngày 2 – 12 tháng 8 tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, là một dịp để công chúng trải nghiệm và khám phá thế giới nghệ thuật của Trần Nam Tước, cũng như tìm hiểu về giá trị gốm truyền thống Việt Nam và ứng dụng trong xây dựng, điêu khắc kiến trúc nghệ thuật.

Công nghệ 4.0 đang đóng vai trò quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam. Sự tích hợp của công nghệ vào các bảo tàng và di tích lịch sử đã giúp không gian văn hóa trở nên sống động và hấp dẫn hơn, đặc biệt là đối với thế hệ trẻ.

Tại Bảo tàng Mỹ thuật Việt Nam, công nghệ 4.0 đã được ứng dụng để biến những tác phẩm nghệ thuật thành “câu chuyện hình ảnh sống”. Qua đó, người xem có thể tương tác và khám phá một cách sâu sắc hơn. Theo số liệu thống kê, từ năm 2021, lượng khách trẻ đến bảo tàng đã tăng vọt lên 40% tổng lượng khách tham quan. Không chỉ đến để học hỏi, họ còn chia sẻ trải nghiệm trên mạng xã hội, tạo ra hiệu ứng lan tỏa mạnh mẽ.

Văn Miếu – Quốc Tử Giám cũng là một điểm đến nổi bật với việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong việc tái hiện truyền thống khoa cử xưa qua công nghệ 3D mapping, thực tế tăng cường (AR) và trí tuệ nhân tạo (AI). Hệ thống trợ lý du lịch ảo, tour tham quan ảo 3D, và trải nghiệm VR360 giúp khách tham quan khám phá di tích ở mọi lúc, mọi nơi.

Các buổi trình diễn ánh sáng 3D mapping ban đêm tại Văn Miếu đã biến nơi này thành một không gian văn hóa sáng tạo, giao thoa giữa truyền thống và hiện đại, thu hút đông đảo du khách. Sự kiện này không chỉ thể hiện sự đổi mới trong cách trình bày di sản văn hóa mà còn mở ra nhiều cơ hội cho việc quảng bá văn hóa Việt Nam ra thế giới.

Việc “đánh thức” di sản bằng công nghệ không chỉ là xu hướng mà đang trở thành sứ mệnh chung. Điều này giúp mỗi di sản có cơ hội kể lại câu chuyện của mình theo ngôn ngữ mới, lay động và lan tỏa trong cộng đồng số. Qua đó, thế hệ trẻ có thể tiếp cận và tìm hiểu về di sản văn hóa một cách trực quan và sinh động hơn, nhằm phát huy và bảo tồn giá trị di sản cho tương lai.

Nhìn chung, việc ứng dụng công nghệ 4.0 trong bảo tồn và phát huy giá trị di sản văn hóa tại Việt Nam đã đạt được những kết quả tích cực. Công nghệ không chỉ giúp không gian văn hóa trở nên sống động hơn mà còn mở ra nhiều cơ hội cho việc quảng bá văn hóa ra thế giới. Điều quan trọng là cần tiếp tục đẩy mạnh ứng dụng công nghệ để di sản văn hóa được bảo tồn và phát huy giá trị trong thời đại số.