Công nghệ tự động hóa ‘make in Vietnam’ đã được vinh danh tại Celent Model Bank2025, khi Techcombank trở thành đại diện đầu tiên và duy nhất của Việt Nam được Celent Model Bank Awards2025 vinh danh với giải thưởng danh giá hạng mục ‘Ngân hàng Quản lý Vận hành Xuất sắc’ (Operational Excellence). Giải thưởng này là minh chứng cho sự xuất sắc trong việc áp dụng công nghệ tự động hóa vào hoạt động vận hành của ngân hàng.

Dự án tự động hóa của Techcombank hợp tác với FPT và nền tảng Akabot từ năm 2022 đã gây ấn tượng mạnh với mô hình ‘Human & Bot Collaboration Center’ – trung tâm hợp lực giữa người và robot trên nền tảng Akabot. Với hơn 100 quy trình tự động hóa, dự án đạt tỷ lệ tự động cao tới 99% và tiết kiệm 586.000 giờ làm việc mỗi năm. Thành tích này không chỉ khẳng định năng lực thực thi chiến lược số hóa của Techcombank mà còn cho thấy công nghệ tự động hóa Việt Nam không thua kém về hiệu quả, độ ổn định và khả năng mở rộng so với các nền tảng công nghệ nước ngoài.

Xu hướng tự động hóa nâng cao hiệu quả vận hành và giá trị thương hiệu đang trở nên phổ biến trong ngành ngân hàng. Các dự án ứng dụng trợ lý ảo và tự động hóa không chỉ mang lại lợi ích vận hành nội bộ mà còn góp phần nâng tầm thương hiệu cho ngân hàng thông qua các giải thưởng uy tín trong ngành. Nhiều ngân hàng Việt khác cũng từng đạt được những giải thưởng cao quý về ứng dụng tự động hóa quy trình.

Các ngân hàng TPBank và LPBank lần lượt cùng đối tác FPT đã được The Asian Banker vinh danh hạng mục ‘Triển khai tự động hóa quy trình tốt nhất Việt Nam’ (Best Process Automation Implementation in Vietnam) vào năm 2021 và 2023. Xu hướng gặt hái giải thưởng công nghệ nhờ các trợ lý ảo thông minh không chỉ diễn ra tại Việt Nam mà còn là làn sóng chung của ngành ngân hàng khu vực.

Việc được xướng tên bên cạnh các định chế tài chính lớn từ Mỹ, châu Âu, Singapore, Nhật Bản… tại những sân chơi uy tín như Celent hay The Asian Banker đã minh chứng ngân hàng Việt Nam đủ sức đứng ngang hàng với các ‘ông lớn’ toàn cầu trong kỷ nguyên số. Đáng chú ý, điều này hoàn toàn phù hợp với định hướng chiến lược quốc gia: Nghị quyết 57-NQ/TW mới ban hành cuối 2024 đã đặt mục tiêu đến năm 2030, Việt Nam sẽ thuộc top 3 Đông Nam Á về nghiên cứu và phát triển trí tuệ nhân tạo (AI), trong đó có các ứng dụng như trợ lý ảo thông minh.

Những thành công của Techcombank, TPBank, LPBank… trên đấu trường quốc tế cho thấy Việt Nam đang từng bước hiện thực hóa khát vọng đó, khi các dự án chuyển đổi số trong nước được ghi nhận và sánh vai cùng những sáng kiến hàng đầu khu vực. Trong bối cảnh cuộc đua ứng dụng AI ngày càng sâu rộng, các chuyên gia dự báo rằng tự động hóa sẽ tiếp tục là một trong những yếu tố quan trọng giúp các ngân hàng Việt Nam nâng cao hiệu quả hoạt động và giá trị thương hiệu trong thời gian tới.

Công ty Cổ phần Điện Trường Giang đã đạt được một thành công đáng kể khi sản xuất thành công máy cắt chân không VCB TV1 (24-40.5kV) đạt tiêu chuẩn IEC và chứng nhận quốc tế KEMA, ASTA. Tuy nhiên, cùng với nhiều doanh nghiệp khác, họ đang phải đối mặt với một nghịch cảnh đáng tiếc: Sản phẩm đạt chuẩn quốc tế nhưng lại không được sử dụng tại Việt Nam. Vấn đề không nằm ở năng lực sản xuất mà nằm ở rào cản chính sách và thiếu cơ chế hỗ trợ cho doanh nghiệp nội địa.

Lấy ví dụ như Luật Đấu thầu năm 2023 đã đưa ra quy định ưu tiên cho sản phẩm sản xuất trong nước. Tuy nhiên, trên thực tế, nhiều hồ sơ mời thầu của các đơn vị chủ đầu tư vẫn chưa có các tiêu chí cụ thể để đánh giá và ưu tiên sản phẩm trong nước. Điều này đã gây ra nhiều khó khăn cho doanh nghiệp trong việc tiếp cận và cạnh tranh trên thị trường.

Không chỉ vậy, doanh nghiệp còn phải đối mặt với khó khăn về chi phí nghiên cứu và phát triển (R&D) cao, trong khi không nhận được hỗ trợ từ chính sách. Cụ thể, chi phí thử nghiệm sản phẩm cao và kết quả thử nghiệm tại các phòng thí nghiệm trong nước như Quatest không được công nhận, khiến doanh nghiệp buộc phải thực hiện kiểm định quốc tế tại các tổ chức như KEMA, ASTA, CE, UL với chi phí cao.

Thực trạng thiếu phòng thí nghiệm đạt tiêu chuẩn quốc tế tại Việt Nam cũng là một rào cản lớn. Các doanh nghiệp thường phải thực hiện thử nghiệm tại châu Âu với thời gian và chi phí lớn. Bên cạnh đó, ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam vẫn còn hạn chế, khiến doanh nghiệp phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu.

Ngoài ra, việc thương mại hóa và xuất khẩu sản phẩm cũng gặp khó khăn do chi phí cao cho chứng nhận quốc tế như CE, UL, và thiếu hỗ trợ tiếp thị cũng như chuyển giao công nghệ từ các dự án FDI. Điều này khiến doanh nghiệp Việt Nam gặp khó khăn trong việc phát triển và cạnh tranh với các công ty nước ngoài.

Để khắc phục tình trạng này, các doanh nghiệp đang rất cần cơ chế hỗ trợ đúng và trúng để tạo điều kiện thuận lợi cho sản phẩm trong nước, giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển và bứt phá, từ đó khơi thông tiềm lực quốc gia. Sự hỗ trợ từ chính sách và cơ chế sẽ giúp doanh nghiệp vượt qua các rào cản và thách thức, góp phần thúc đẩy sự phát triển của nền kinh tế trong nước.

Một yếu tố quan trọng khác là sự cần thiết phải nâng cao năng lực và phát triển ngành công nghiệp hỗ trợ tại Việt Nam. Điều này sẽ giúp giảm thiểu sự phụ thuộc vào linh kiện nhập khẩu và tăng cường khả năng cạnh tranh của doanh nghiệp Việt Nam trên thị trường quốc tế.

Đồng thời, việc hoàn thiện và nâng cao hiệu quả của hệ thống tiêu chuẩn và chứng nhận cũng là yếu tố then chốt. Điều này sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá và công nhận sản phẩm trong nước, giảm thiểu chi phí và thời gian cho doanh nghiệp.

Tóm lại, để giúp doanh nghiệp Việt Nam phát triển và tăng cường khả năng cạnh tranh, cần có sự phối hợp và hỗ trợ từ nhiều phía, bao gồm cả chính sách và cơ chế hỗ trợ từ Nhà nước, sự phát triển của ngành công nghiệp hỗ trợ, và sự nỗ lực từ chính các doanh nghiệp.