Một video ghi lại cảnh Li, một cử nhân ngành Chẩn đoán hình ảnh tại Đại học Y khoa Đại Liên, tỉnh Quảng Tây, Trung Quốc, đứng bán kem trên đường phố đã thu hút hơn 5 triệu lượt xem trên mạng xã hội. Sự việc này đã châm ngòi cho một cuộc tranh luận nóng về áp lực định hướng nghề nghiệp đối với sinh viên sau đại học.

Li, người đã tốt nghiệp từ Đại học Y khoa Đại Liên, đã trở thành tâm điểm của sự chú ý sau khi video cô đứng bán kem được lan truyền rộng rãi. Điều đáng nói là, sau khi video nổi tiếng, một giảng viên cũ của trường đã liên hệ và yêu cầu cô gỡ video vì lo ngại về danh tiếng của nhà trường. Tuy nhiên, Li đã từ chối và thẳng thắn đáp trả: ‘Nếu bạn nghĩ tôi đang phỉ báng bạn, hãy kiện tôi’. Thông tin về trường hợp này đã làm dấy lên nhiều tranh cãi trên mạng xã hội.

Nhà trường đã phủ nhận việc gây áp lực lên Li và cho rằng cô đã phát tán thông tin ‘không đúng sự thật’. Tuy nhiên, sự việc này đã làm dấy lên tranh cãi về cách các trường đại học Trung Quốc đánh giá ‘thành công’ của sinh viên sau tốt nghiệp, khi mà các nghề nghiệp danh giá và mức lương cao đang trở thành tiêu chuẩn. Theo dõi những diễn biến mới nhất về vấn đề giáo dục tại Việt Nam và thế giới.

Theo các học giả, đây không chỉ là câu chuyện của một cá nhân mà phản ánh khủng hoảng rộng lớn hơn trong giáo dục đại học. PGS Cao Yanna, làm việc tại Đại học Ngoại ngữ Bắc Kinh, nhận định rằng các trường đại học đang kỳ vọng quá cao vào sinh viên, trong khi thị trường lao động không thể hấp thụ hết số lượng cử nhân tăng nhanh. Để hiểu rõ hơn về vấn đề này, có thể tham khảo bài viết về tình hình lao động và việc làm tại Trung Quốc.

Số liệu thống kê cho thấy tỷ lệ nhập học đại học ở Trung Quốc đã tăng từ dưới 10% năm 1998 lên hơn 60% vào năm 2023. Kéo theo đó, niềm tin rằng bằng đại học là tấm vé dẫn đến thành công càng mạnh mẽ. Tuy nhiên, số lượng sinh viên tốt nghiệp tăng kỷ lục qua từng năm đã khiến cuộc cạnh tranh việc làm trở nên khốc liệt.

Trong bối cảnh đó, những lựa chọn nghề nghiệp phi truyền thống như bán hàng online, làm nội dung mạng xã hội, hoặc mở quầy hàng nhỏ ngày càng phổ biến. Tuy nhiên, những con đường này vẫn chưa được hệ thống giáo dục và xã hội Trung Quốc công nhận đầy đủ, dẫn đến áp lực kép vừa phải mưu sinh, vừa đối mặt với sự kỳ vọng, thậm chí chỉ trích, từ nhà trường và dư luận.

PGS Paweł Charasz, làm việc tại Đại học Trung văn Hồng Kông, cho rằng thay vì chú trọng sinh viên làm nghề gì, cần đặt trọng tâm vào khả năng lựa chọn độc lập và kỹ năng ứng biến trong một thế giới việc làm thay đổi nhanh chóng. Một sự nghiệp không truyền thống nhưng xuất phát từ đam mê cũng là dấu hiệu của thành công. Để biết thêm về quan điểm của các chuyên gia giáo dục, có thể đọc bài viết trên Tuổi Trẻ.

Ông Hongqing Yang, Giám đốc điều hành Công ty tư vấn giáo dục The Educationist Limited, cho rằng các đại học danh giá Trung Quốc vẫn chưa đủ linh hoạt để thích ứng với những con đường nghề nghiệp mới. ‘Chính sách thúc đẩy giáo dục nghề và nâng cao khả năng tuyển dụng đang góp phần giảm áp lực. Tuy nhiên, sự khác biệt giữa kỳ vọng truyền thống của các tổ chức giáo dục và nhu cầu tự do, sáng tạo của thế hệ trẻ Trung Quốc ngày càng tạo nên căng thẳng’.

Con đường sự nghiệp của nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học thường không diễn ra suôn sẻ như mong muốn. Áp lực từ gia đình, kỳ vọng cá nhân và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động khiến việc tìm kiếm một công việc phù hợp và ổn định trở nên khó khăn hơn bao giờ hết.

Thực tế cho thấy, nhiều lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học phải trải qua một quá trình tìm việc kéo dài, đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt và những yêu cầu khắt khe từ nhà tuyển dụng. Nguyễn Hoàng Anh Khoa, một sinh viên tiêu biểu tốt nghiệp ngành kinh doanh quốc tế tại một trường đại học ở TP HCM, chia sẻ rằng anh đã gặp phải khó khăn khi đi phỏng vấn xin việc. Nhà tuyển dụng tập trung hỏi về kinh nghiệm, kỹ năng xử lý tình huống, giao tiếp và làm việc nhóm, điều này khiến anh cảm thấy bất ngờ và hụt hẫng.

Không chỉ Khoa, Trần Ngọc Bảo Trân, một lao động trẻ khác tại TP HCM, đã có một khởi đầu suôn sẻ khi được một tập đoàn lớn mời về làm việc với mức lương cao và đãi ngộ hấp dẫn. Tuy nhiên, chỉ sau 3 tháng, Trân quyết định xin nghỉ do không chịu nổi áp lực công việc và nhận ra rằng công việc không phù hợp với bản thân.

Vũ Hoài Thanh, một lao động trẻ quê Quảng Ngãi, đã trải qua một hành trình lập nghiệp đầy gian nan tại TP HCM. Tốt nghiệp cao đẳng ngành kỹ thuật điện, Thanh quyết định lên thành phố với mong muốn tìm được công việc ổn định để phụ giúp gia đình. Tuy nhiên, anh đã gặp phải khó khăn về tài chính và cảm thấy lạc lối vì không biết bắt đầu từ đâu.

Theo ông Nguyễn Lê Vĩnh Lynh, Giám đốc Chi nhánh Công ty CP Ngắm cảnh Việt Nam tại TP HCM, nhiều sinh viên mới tốt nghiệp vẫn còn loay hoay chưa xác định được hướng đi cụ thể. Họ phải đối mặt với áp lực vô hình từ nhiều phía, bao gồm cả kỳ vọng từ gia đình và sự cạnh tranh gay gắt của thị trường lao động.

ThS Nguyễn Thị Kim Phụng, Phó Giám đốc Trung tâm Tuyển sinh và Quan hệ doanh nghiệp – Trường ĐH Tài chính – Marketing, cho rằng không phải ai cũng sẵn sàng bước vào guồng quay công việc ngay sau khi ra trường. Nhiều sinh viên mới tốt nghiệp rơi vào trạng thái mông lung, chưa biết bắt đầu từ đâu.

Để không trượt dài trong cảm giác bế tắc, lao động trẻ cần chủ động lên kế hoạch cho giai đoạn chuyển tiếp. Giai đoạn sau tốt nghiệp nên được xem là thời điểm lý tưởng để nghỉ ngơi có chủ đích, học thêm kỹ năng, tham gia thực tập, học cao học hoặc thử sức với công việc trái ngành nhằm mở rộng trải nghiệm và khám phá bản thân.

TS Huỳnh Anh Bình, Giám đốc Trung tâm Hướng nghiệp TP HCM, cho rằng sinh viên mới ra trường hiện nay không thiếu sự hỗ trợ để bắt đầu sự nghiệp. Các trung tâm hỗ trợ việc làm tại trường đại học là địa chỉ đáng tin cậy, cung cấp dịch vụ tư vấn nghề nghiệp, hỗ trợ viết CV, luyện phỏng vấn và giới thiệu cơ hội thực tập, việc làm phù hợp.

Tóm lại, con đường sự nghiệp của lao động trẻ sau khi tốt nghiệp đại học không luôn luôn suôn sẻ. Họ cần chủ động lên kế hoạch, tích lũy kinh nghiệm, rèn luyện kỹ năng và định hình lộ trình nghề nghiệp để tự tin bước vào thị trường lao động.

Ngày 16/7/2025, tại Hòa Lạc, Đại học Quốc gia Hà Nội (ĐHQGHN) đã tổ chức buổi làm việc chuyên sâu và hiệu quả với đoàn công tác của Tổ chức Hợp tác và Phát triển Kinh tế (OECD). Mục đích của buổi làm việc là thúc đẩy hợp tác quốc tế trong các lĩnh vực chiến lược như đổi mới sáng tạo và liên kết đại học – doanh nghiệp.

Buổi làm việc này là kết quả của quá trình nỗ lực và tích cực của ĐHQGHN trong việc xây dựng và mở rộng các mối quan hệ hợp tác quốc tế, nhằm nâng cao vị thế và uy tín của mình trên trường quốc tế. Với vai trò là một trong những tổ chức giáo dục hàng đầu tại Việt Nam, ĐHQGHN đã và đang tích cực triển khai nhiều hoạt động hợp tác quốc tế, nhằm tạo cơ hội cho các nhà nghiên cứu, giảng viên và sinh viên tiếp cận với những kiến thức và kinh nghiệm mới nhất từ các đối tác quốc tế.

ĐHQGHN và OECD đã thảo luận về các cơ hội hợp tác trong lĩnh vực đổi mới sáng tạo và liên kết đại học – doanh nghiệp. Đây là hai lĩnh vực quan trọng trong việc thúc đẩy sự phát triển của hệ sinh thái đổi mới và khởi nghiệp tại Việt Nam. Việc hợp tác với OECD sẽ giúp ĐHQGHN tiếp cận với những kinh nghiệm và chuyên môn của tổ chức này trong việc xây dựng và phát triển hệ sinh thái đổi mới.

Buổi làm việc này cũng đánh dấu một bước tiến mới trong hợp tác giữa ĐHQGHN và OECD, mở ra cơ hội để đại học định vị mình như một đối tác chiến lược trong hệ sinh thái đổi mới toàn cầu. Với việc hợp tác này, ĐHQGHN sẽ có cơ hội để tham gia vào các mạng lưới đổi mới và khởi nghiệp quốc tế, từ đó tạo ra các cơ hội hợp tác và phát triển mới cho các nhà nghiên cứu, doanh nghiệp và sinh viên.

Trong thời gian tới, ĐHQGHN và OECD sẽ tiếp tục thảo luận và triển khai các hoạt động hợp tác cụ thể, nhằm đạt được các mục tiêu và kết quả như mong muốn. Buổi làm việc này là một bước quan trọng trong việc xây dựng và phát triển mối quan hệ hợp tác giữa hai bên, và chúng ta có thể hy vọng vào những kết quả tích cực trong tương lai.

Thông tin chi tiết về buổi làm việc và các hoạt động hợp tác giữa ĐHQGHN và OECD có thể được tìm hiểu thêm tại trang web của ĐHQGHN và trang web của OECD.

Cuộc sống của hai nam sinh Trung Quốc đã có một bước ngoặt lớn vào năm 2011 khi họ cố tình viết những dòng sai phạm trên bài thi đại học của mình. Với hành động liều lĩnh và thái độ coi thường quy định, cả hai đã nhận điểm 0 và từ đó, cuộc đời của họ đã đi theo một hướng hoàn toàn khác.

Xu Mengnan, một trong hai nam sinh, đã gây chú ý khi công khai viết tên, số báo danh và trường học của mình vào phần nội dung bài thi. Kết quả là anh nhận điểm 0 và bị loại khỏi kỳ thi. Đến từ một gia đình nghèo và chỉ có bằng cấp 3, Xu đã phải đối mặt với hiện thực khắc nghiệt. Anh đã phải đi làm thuê tại nhiều nhà máy, xưởng sản xuất với các công việc tay chân như phát tờ rơi, làm hố ga, thiết bị vệ sinh.

Tuy nhiên, Xu Mengnan đã sớm nhận ra hậu quả của quyết định bồng bột năm xưa và đã quyết định làm lại từ đầu. Anh đã lập một website mang tên ‘0 điểm cho kỳ thi đại học’ để chia sẻ những câu chuyện về các thí sinh từng trượt đại học hoặc cố tình đạt điểm 0. Cuối năm 2017, Xu đã quyết định ôn luyện và vào tháng 5/2018, trở thành sinh viên của một trường đại học ở An Huy.

Khác với Xu Mengnan, Zhang Jiao – thí sinh đến từ tỉnh Thiểm Tây – đã nổi lên với biệt danh ‘nhà vô địch điểm 0’, nhưng theo hướng châm biếm, tiêu cực. Zhang đã không trả lời bất kỳ câu hỏi nào mà chỉ viết vỏn vẹn 16 chữ mang tính chống đối trong tất cả bài thi. Kết quả là điểm 0 tròn trĩnh ở tất cả các môn thi.

Tuy nhiên, Zhang Jiao đã nhanh chóng rơi vào vòng xoáy lừa đảo khi không có bằng cấp, không công việc ổn định. Anh bị phát hiện có liên quan đến các vụ chiếm đoạt tài sản và gian lận thẻ tín dụng, tổng cộng lên đến hơn 400.000 NDT. Cuối cùng, Zhang phải trả giá bằng bản án tù.

Câu chuyện của hai nam sinh này là một lời cảnh tỉnh cho những ai muốn ‘nổi tiếng bất chấp’, và là minh chứng rằng sai lầm có thể sửa, miễn là con người dám đối diện, dám thay đổi và chọn lại con đường đúng.

Trong khoảng thời gian từ ngày 03 đến 15/07/2025, một sự kiện đáng chú ý đã diễn ra khi 27 sinh viên từ Bộ môn Đông Nam Á học, Khoa Đông phương học, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN, đã tham gia vào chương trình giao lưu học thuật và thực tập chuyên môn tại thành phố Chiang Mai, Thái Lan. Sự kiện này là một phần của thỏa thuận hợp tác giữa Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn – ĐHQGHN và Đại học Chiang Mai.

Với sự hướng dẫn của các giảng viên khoa Đông phương học, các sinh viên đã có cơ hội được tiếp cận sâu sắc hơn với văn hóa, lịch sử và ngôn ngữ của Thái Lan. Không chỉ vậy, họ còn phát triển được kỹ năng mềm và kỹ năng giao tiếp liên văn hóa, những yếu tố quan trọng cho việc trở thành công dân toàn cầu trong tương lai.

Ngay từ ngày đầu tiên, các sinh viên đã tham gia buổi định hướng tại Khoa Nhân văn – Đại học Chiang Mai. Tại đây, họ được giới thiệu về văn hóa học thuật của Thái Lan, mục tiêu của chương trình và các lưu ý cần thiết khi sinh sống và học tập tại Chiang Mai. Hoạt động “Buddy Matching” diễn ra vào buổi chiều cùng ngày đã tạo nên không khí sôi nổi khi sinh viên Việt Nam và Thái Lan được ghép cặp làm quen, trở thành bạn đồng hành xuyên suốt hành trình.

Một điểm nổi bật của chuyến đi là chuỗi hoạt động tham quan các địa điểm văn hóa – lịch sử tiêu biểu tại Chiang Mai. Các sinh viên đã có cơ hội tham quan Trung tâm Văn hóa Nghệ thuật Thành phố, Đài tưởng niệm Ba Vị Vua, chùa Phra That Doi Suthep và Bảo tàng Nhà truyền thống Lán Na. Tại những địa điểm này, họ không chỉ quan sát mà còn được tham gia trải nghiệm các hoạt động như làm bánh truyền thống, làm đồ thủ công, qua đó hiểu hơn về đời sống văn hóa ở miền Bắc Thái Lan.

Đặc biệt, vào ngày 11/07, các sinh viên đã tham gia hoạt động làm “nón hoa cúng Phật” – một loại lễ vật dâng Phật phổ biến tại Thái Lan. Việc được tự tay thực hiện một nghi thức thủ công gắn với tín ngưỡng tôn giáo đã giúp các sinh viên cảm nhận sâu sắc hơn giá trị tinh thần trong đời sống của người Thái.

Không chỉ là người học, các sinh viên còn trở thành “đại sứ ẩm thực” khi tổ chức workshop ẩm thực Việt Nam tại Đại học Chiang Mai. Món nem rán – biểu tượng ẩm thực truyền thống – đã được các sinh viên Việt Nam cùng bạn bè Thái Lan chế biến, thưởng thức trong bầu không khí thân tình, rộn ràng tiếng cười.

Ngoài các hoạt động trải nghiệm, chương trình còn bao gồm các lớp học ngôn ngữ và văn hóa Thái Lan. Các sinh viên đã được học từ các giảng viên bản xứ về cách phát âm, giao tiếp tiếng Thái, đồng thời tham gia lớp học múa truyền thống – nơi các bạn được làm quen với các động tác, nhịp tay, bước chân đặc trưng trong các điệu múa cổ truyền.

Đặc biệt, chuyến đi còn mở rộng kiến thức khoa học cho các sinh viên với buổi tham quan Princess Sirindhorn AstroPark – trung tâm thiên văn học hiện đại đạt chuẩn khu vực, nằm tại Mae Rim. Tại đây, các sinh viên được tìm hiểu về các công nghệ quan sát vũ trụ và giáo dục thiên văn dành cho cộng đồng.

Chuyến thực tập 15 ngày tại Chiang Mai đã khép lại với nhiều trải nghiệm đáng nhớ, giúp các sinh viên Bộ môn Đông Nam Á học tiếp cận văn hóa Thái Lan một cách sống động, thực tiễn. Không chỉ tích lũy kiến thức, các bạn còn xây dựng được những kết nối ý nghĩa với bạn bè quốc tế và giảng viên bản địa – tạo tiền đề tốt đẹp cho các hoạt động hợp tác học thuật trong tương lai.

Tỷ phú Jensen Huang, CEO của tập đoàn Nvidia – công ty có giá trị lớn nhất thế giới hiện nay, đã chia sẻ quan điểm của mình về ngành học giàu tiềm năng trong thời đại hiện nay. Khi được hỏi về lựa chọn ngành học nếu ông là một tân sinh viên, Huang cho biết ông sẽ chọn khối ngành khoa học vật lý – nền tảng cho làn sóng AI tiếp theo, thay vì theo đuổi các ngành công nghệ phần mềm như khoa học máy tính hay kỹ thuật trí tuệ nhân tạo.

Ông Huang đã nhiều lần đề cập đến khái niệm ‘AI vật lý’ và dự báo đây là làn sóng tiếp theo trong quá trình phát triển AI. Theo ông, quá trình phát triển AI đã trải qua 3 đợt sóng: ‘AI tri giác’, ‘AI tạo sinh’, và ‘AI lý trí’. Đợt sóng thứ 4 chính là ‘AI vật lý’, khi AI không chỉ xử lý dữ liệu trừu tượng mà còn nắm vững các quy luật vật lý cơ bản trong đời sống.

‘AI vật lý’ sẽ được áp dụng vào các thực thể vật lý, cụ thể là các robot, để đáp ứng các nhu cầu đa dạng. Các robot sẽ siêu việt hơn nhiều, biết dự đoán các chuyển động, tính toán lực cần thiết để thực hiện các nhiệm vụ mà không làm tổn hại tới những người và vật mà nó tương tác. Ông Huang cho rằng ‘AI vật lý’ sẽ đóng vai trò then chốt trong việc xây dựng các hệ thống nhà máy và khu công nghiệp thế hệ mới.

Ông Huang cũng nhấn mạnh rằng các kỹ sư đón sóng ‘AI vật lý’ sẽ là nhân sự ‘hot’ của thị trường lao động trong tương lai gần. Ông cho rằng việc học các chuyên ngành khoa học nền tảng như vật lý, địa chất, hóa học… sẽ giúp sinh viên đón đầu làn sóng tiếp theo trong thị trường việc làm.

Hiện nay, việc lập trình đã trở nên đơn giản hơn rất nhiều, AI dần dần sẽ thay đổi hoàn toàn cách thức lập trình, khiến việc học ngôn ngữ mã hóa không còn giữ tầm quan trọng như trước. Ông Huang khuyên sinh viên nên liên tục đặt ra câu hỏi trong học tập và cuộc sống hàng ngày: “Tôi có thể dùng AI để phục vụ học tập và tổ chức cuộc sống của mình như thế nào?”

Hiện tượng chảy máu chất xám đang trở thành một vấn đề đáng lo ngại tại Mỹ, khi hàng trăm nhà khoa học và lao động trình độ cao đang cân nhắc rời bỏ quê hương do lo ngại về các chính sách mới. Nhà sử học Brian Sandberg là một trong số họ, người đã nộp đơn vào chương trình ‘tị nạn khoa học’ của Đại học Aix-Marseille (Pháp) cùng gần 300 nhà nghiên cứu khác.

Ông Sandberg cho biết toàn bộ hệ thống nghiên cứu và giáo dục đại học ở Mỹ đang bị lung lay. Sự bất an này bắt nguồn từ việc Bộ Y tế và Dịch vụ Nhân sinh (HHS) sa thải 10.000 nhân viên, trong đó có các nhà khoa học từ Cục Quản lý Thực phẩm và Dược phẩm (FDA) và Viện Ung thư Quốc gia, cùng với việc cắt giảm ngân sách nghiên cứu.

Một khảo sát gần đây của tạp chí Nature cho thấy hơn 75% trong số 1.600 nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời đất nước do các chính sách mới. Làn sóng bất an này đã khiến các nhà khoa học Mỹ tìm kiếm môi trường làm việc tự do và ổn định ở nước ngoài, đặc biệt là ở Pháp.

Đại học Aix-Marseille (Pháp) đã nhận được hàng trăm hồ sơ từ các viện nghiên cứu danh tiếng như Johns Hopkins, NASA, và các đại học lớn như Columbia, Yale và Stanford. Chủ tịch Đại học Aix-Marseille, ông Éric Berton, cho biết đây là một khoảnh khắc lịch sử, khi các nhà khoa học Mỹ tìm đến Pháp để có không gian tự do nghiên cứu.

Nhiều ứng viên Mỹ yêu cầu giấu tên vì lo ngại bị trả đũa. Các nhà khoa học mô tả một môi trường làm việc đầy bất ổn, khi chính phủ cắt tài trợ và kiểm duyệt nội dung. Một số nhà khoa học khác cũng chia sẻ về khó khăn khi phải từ bỏ sự nghiệp và gia đình để tìm kiếm cơ hội mới.

James, một nhà nghiên cứu khí hậu, cùng vợ đều có tên trong danh sách rút gọn. Ông đối mặt với nguy cơ phải từ bỏ sự nghiệp hàng chục năm ở Mỹ. ‘Tôi biết ơn vì có cơ hội này, nhưng cũng rất buồn vì tôi lại cần đến nó’, ông chia sẻ.

Xu hướng chảy máu chất xám này không chỉ diễn ra ở Mỹ, mà còn có thể ảnh hưởng đến toàn cầu. Các nhà khoa học và chuyên gia đang tìm kiếm môi trường làm việc ổn định và tự do, nơi họ có thể thực hiện nghiên cứu và phát triển mà không bị cản trở.

Đại học Aix-Marseille (Pháp) đang cung cấp chương trình ‘tị nạn khoa học’ cho các nhà khoa học Mỹ, cho phép họ tiếp tục nghiên cứu và phát triển tại Pháp. Tuy nhiên, vẫn chưa rõ liệu chương trình này có thể giúp ngăn chặn chảy máu chất xám hay không.

Tạp chí Nature đã thực hiện khảo sát về tình hình này và nhận thấy rằng, nhiều nhà khoa học Mỹ đang cân nhắc rời bỏ quê hương. Điều này có thể dẫn đến một sự mất mát lớn về chất xám và kinh nghiệm, không chỉ cho Mỹ mà còn cho toàn cầu.