Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng hổi. Một bên ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, trong khi một bên khác phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.

Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính để duy trì và phát triển.

Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Trên thế giới, việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia được coi là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận vì nhiều người quan niệm rằng di tích lịch sử là tài sản chung của cả dân tộc.

Để việc thu phí tham quan di tích trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Điều này sẽ giúp người dân và khách tham quan hiểu rõ về việc sử dụng nguồn thu và cảm thấy thoải mái hơn khi đóng góp.

Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, và cư dân địa phương. Đây là những đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt hoặc có mối liên hệ chặt chẽ với cộng đồng địa phương, cần được ưu tiên và hỗ trợ.

Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Chúng ta cần nhận thức rằng, bảo tồn di tích lịch sử không chỉ là trách nhiệm của một nhóm người mà là trách nhiệm chung của cả xã hội.

Việc áp dụng các biện pháp trên không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trong việc quản lý và bảo tồn di tích mà còn góp phần nâng cao ý thức của cộng đồng về giá trị và tầm quan trọng của di sản văn hóa. Từ đó, chúng ta có thể mong đợi một tương lai nơi mà các di tích lịch sử không chỉ là những địa điểm tham quan mà còn là những không gian sống động cho giáo dục, văn hóa, và du lịch bền vững.

Trong bối cảnh hiện nay, tại Việt Nam, nhiều di tích lịch sử đang đối mặt với thách thức trong việc cân bằng giữa bảo tồn và phát triển. Mới đây, Việt Nam đã đưa ra nhiều chính sách nhằm phát huy giá trị di sản. Các chuyên gia cũng như người dân đều có chung quan điểm rằng, cần phải chung tay để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử.

Tuyến du lịch sông Hồng là một trong những tuyến trọng điểm của du lịch Thủ đô Hà Nội, với tiềm năng to lớn để khai thác và phát triển. Dọc đoạn sông Hồng chảy qua Hà Nội từ Ba Vì đến Phú Xuyên có gần 30 di tích lịch sử, văn hóa nổi bật, bao gồm di tích thờ Tản Viên Sơn Thánh, đền Hát Môn, đền Dầm, đền Đại Lộ, Chùa Mẫu, đình Chèm, đền Ghềnh, đền Rừng… Ngoài ra, dọc bờ sông Hồng còn xuất hiện nhiều làng nghề truyền thống như làng giấy Yên Thái, làng đào Nhật Tân, làng gốm Bát Tràng, làng nghề mây tre đan… Đây là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa và du lịch.

Để khai thác tuyến du lịch này, nhiều công ty lữ hành đã triển khai các tour du lịch như ‘Những nhịp cầu hạnh phúc’, ‘Ấn tượng sông Hồng’ và các chương trình ‘Trên dòng sông Phật pháp’. Tuy nhiên, việc khai thác tuyến du lịch này vẫn còn nhiều khó khăn do hạ tầng và bến bãi chưa đáp ứng được yêu cầu. Phó Giám đốc Sở Du lịch Hà Nội Trần Trung Hiếu cho biết, tuyến du lịch sông Hồng là tuyến trọng điểm của Hà Nội và các địa phương đã đầu tư cải tạo, tăng trải nghiệm bằng sản phẩm ẩm thực độc đáo của địa phương.

Theo PGS.TS Phạm Hồng Long, Trưởng khoa Du lịch học, sự chồng chéo trong các chính sách, quy định về cấp phép, quản lý bến tàu thủy nội địa và phương tiện đường thủy khiến nhiều nhà đầu tư không dám vận hành, khai thác sản phẩm du lịch đường sông tại Hà Nội. Hiện nay, các đơn vị lữ hành vẫn chưa khai thác hết dư địa của du lịch sông Hồng do nhiều nguyên nhân, trong đó quan trọng nhất là hạ tầng và bến bãi.

Để phát triển du lịch sông Hồng, cần có sự liên kết giữa các doanh nghiệp lữ hành, nhà đầu tư và các địa phương trong việc xây dựng cơ sở vật chất, hạ tầng phục vụ tuyến du lịch đường thủy trên sông Hồng. Tại phường Thượng Cát, sở hữu nhiều tài nguyên di sản như tuyến đình Nhật Tảo-đình Đông Ngạc – đình Chèm – làng cổ Đông Ngạc, làng nghề giò chả Thượng Cát…, đây là nguồn tài nguyên to lớn để phát triển công nghiệp văn hóa.

Bà Lê Thị Thu Hương, Chủ tịch UBND phường Thượng Cát, khẳng định sẽ khai thác tiềm năng du lịch văn hóa gắn với dòng sông, kết nối với các điểm du lịch khác trên địa bàn thành phố. Xã Bát Tràng, nằm ven sông Hồng, từ lâu là một trong những điểm đến hấp dẫn nhất trên hành trình du lịch ‘Ấn tượng sông Hồng’. Nơi đây được biết đến là vùng địa linh với hệ thống di sản văn hóa vật thể và phi vật thể có giá trị.

Ông Phạm Huy Khôi, Trưởng ban Kinh tế Ngân sách Hội đồng Nhân dân xã Bát Tràng, cho biết xã đang xúc tiến chuyển đổi mô hình BTST sang Khu Phát triển thương mại và văn hóa theo Nghị quyết mà HĐND TP vừa thông qua. Sở Du lịch Hà Nội đang trình Dự thảo Kế hoạch Phát triển sản phẩm du lịch đường sông dọc hai bờ sông Hồng thành phố Hà Nội năm 2025 và những năm tiếp theo.

Dự kiến, kế hoạch sẽ được triển khai từ năm 2025, với mục tiêu phát triển tuyến du lịch đường sông trở thành một sản phẩm du lịch đặc trưng của Thủ đô Hà Nội. Quá trình phát triển du lịch sông Hồng cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp lữ hành và địa phương để xây dựng hạ tầng, sản phẩm du lịch đa dạng và chất lượng, nhằm đáp ứng nhu cầu của du khách và góp phần thúc đẩy kinh tế – xã hội của địa phương.

Read more about du lịch Hà Nội tại Hà Nội.

Ngày 29/7, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Khánh Hòa đã có báo cáo gửi UBND tỉnh liên quan đến đề xuất trưng dụng biệt thự trong di tích lầu Bảo Đại làm chỗ ở cho cán bộ Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh. Sở đã xác định rằng đề xuất này là thiếu sót và yêu cầu làm rõ trách nhiệm của các cá nhân và tập thể liên quan.

Trước đó, vào ngày 7/7, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh Khánh Hòa đã có văn bản gửi Công ty CP Đầu tư Khánh Hà (thuộc Tập đoàn Hà Đô, chủ đầu tư dự án biệt thự Cầu Đá) về việc trưng dụng tạm thời 2 phòng tại căn biệt thự Vọng Nguyệt của khu di tích biệt thự Cầu Đá. Mục đích là để làm chỗ ở cho hai cán bộ thuộc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh, những người đến từ tỉnh Ninh Thuận (cũ) ra Khánh Hòa công tác.

Tuy nhiên, sau khi rà soát, Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh nhận thấy đề nghị trên chưa phù hợp và chưa đúng theo quy định. Do đó, vào ngày 9/7, Trung tâm đã có công văn thu hồi đề nghị trên. Lãnh đạo Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch cho biết rằng việc Trung tâm Bảo tồn di tích có công văn đề xuất trên là thiếu sót, chưa xin ý kiến lãnh đạo sở.

Việc Trung tâm Bảo tồn di tích đề xuất sắp xếp tạm nơi ở cho công chức, viên chức tại khu vực di tích quốc gia nêu trên là chưa đúng thẩm quyền và chưa phù hợp quy định pháp luật hiện hành về quản lý, sử dụng di tích. Sở đã yêu cầu Trung tâm Bảo tồn di tích tỉnh kiểm điểm và làm rõ trách nhiệm của các cá nhân và tập thể liên quan để xảy ra các sai sót, gây ảnh hưởng không tốt đến dư luận xã hội.

Di tích biệt thự Cầu Đá, nơi được biết đến với cái tên lầu Bảo Đại, bao gồm 5 căn biệt thự được xây dựng từ năm 1923. Những căn biệt thự này được đặt tên theo các loài cây và loài hoa trồng xung quanh mỗi biệt thự. Trong đó, 2 căn biệt thự được sử dụng làm nơi ở của vua Bảo Đại và hoàng hậu Nam Phương mỗi lần đến Nha Trang nghỉ dưỡng.

Đến năm 1954, biệt thự Xương Rồng đổi tên thành Nghinh Phong và biệt thự Bông Sứ đổi tên thành Vọng Nguyệt. Sau năm 1975, các căn biệt thự này được sử dụng thành khu nghỉ mát cho du khách. Từ năm 2002, khu biệt thự Cầu Đá do Tổng Công ty Khánh Việt quản lý và sử dụng. Sau đó, Tổng Công ty Khánh Việt liên doanh với Tập đoàn Hà Đô thành lập Công ty CP đầu tư Khánh Hà để thực hiện dự án Khu nghỉ dưỡng cao cấp Bảo Đại. 5 biệt thự cổ trên cũng thuộc sở hữu của dự án và doanh nghiệp sẽ cải tạo để cho thuê, phục vụ kinh doanh du lịch.

Từng bước hiện thực hóa mục tiêu phát triển du lịch bền vững, tỉnh Tây Ninh đang tích cực triển khai nhiều hoạt động nhằm đánh giá và tháo gỡ khó khăn cho các điểm du lịch và di tích trên địa bàn. Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh đã tổ chức một đoàn khảo sát thực tế tới các điểm tiêu biểu, bao gồm Công viên Tượng đài tỉnh, Khu lưu niệm – đền thờ Luật sư Nguyễn Hữu Thọ, Khu vui chơi Vân Lại Viên, Khu di tích Ngã Tư Đức Hòa và khu du lịch sinh thái Mỹ Quỳnh Safari.

Đoàn công tác đã gặp gỡ và lắng nghe ý kiến từ các đơn vị quản lý tại mỗi địa điểm, tập trung vào các vấn đề như bảo tồn di tích, bảo trì cơ sở vật chất, tình trạng thiếu hụt nhân sự chuyên môn, hoạt động quảng bá còn hạn chế và sự thiếu kết nối giữa các điểm đến. Qua đó, các khó khăn và thách thức đang ảnh hưởng đến sự phát triển của du lịch tại Tây Ninh đã được chỉ rõ.

Ông Trần Anh Minh, Giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch tỉnh Tây Ninh, đánh giá cao sự chủ động và nỗ lực của các đơn vị trong việc duy trì và phát triển hoạt động du lịch. Đồng thời, ông cũng nhấn mạnh định hướng quan trọng trong thời gian tới là tiếp tục rà soát, hỗ trợ các địa phương tháo gỡ khó khăn, tăng cường liên kết để phát huy hiệu quả tiềm năng du lịch của tỉnh.

Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch sẽ tập trung xây dựng các giải pháp nâng cao chất lượng sản phẩm du lịch, đẩy mạnh xúc tiến quảng bá và phát triển bền vững hệ thống di tích gắn với du lịch. Mục tiêu đặt ra là từng bước khẳng định vị thế của Tây Ninh như một điểm đến hấp dẫn, giàu bản sắc và chuyên nghiệp trên bản đồ du lịch Việt Nam.

Thông qua các hoạt động khảo sát và làm việc trực tiếp, tỉnh Tây Ninh kỳ vọng sẽ tìm ra các giải pháp thiết thực để phát triển du lịch một cách bền vững, khai thác hiệu quả các tiềm năng và thế mạnh sẵn có. Đồng thời, việc tăng cường quảng bá và kết nối giữa các điểm du lịch sẽ góp phần không nhỏ vào việc nâng cao chất lượng trải nghiệm du lịch cho du khách và thúc đẩy sự phát triển của ngành du lịch tỉnh nhà. Du lịch Tây Ninh