Công nghệ cảnh báo động đất sớm (EEW) đã chứng minh giá trị của mình tại nhiều quốc gia như Mexico và Nhật Bản, giúp hàng triệu người dân nhận được thông báo kịp thời về các trận động đất sắp xảy ra. Tuy nhiên, nhiều quốc gia có hoạt động địa chấn mạnh vẫn chưa xây dựng được cơ sở hạ tầng cần thiết để duy trì các mạng lưới quan trọng này. Điều này khiến dân số của họ phải đối mặt với nguy cơ bị tàn phá bởi động đất.

Một nhóm các nhà nghiên cứu tại Mỹ và Đức đã thử nghiệm một hệ thống phát hiện và cảnh báo động đất toàn cầu sử dụng thiết bị mà nhiều người đã sở hữu, bao gồm cả ở các quốc gia ít phát triển hơn – điện thoại thông minh Android. Theo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Science, hệ thống Android Earthquake Alerts (AEA) có hiệu quả tương đương với mạng lưới địa chấn truyền thống trong việc phát hiện hoạt động địa chấn và cung cấp cảnh báo.

Sự phổ biến toàn cầu của công nghệ smartphone đã đặt khả năng cảm nhận và cảnh báo tinh vi vào tay người dân, ở cả các nước giàu và nghèo. Mặc dù các gia tốc kế trong điện thoại này ít nhạy hơn so với các thiết bị đo địa chấn truyền thống, chúng vẫn có thể phát hiện chuyển động đất và phản ứng của tòa nhà trong các trận động đất nguy hiểm.

Theo nghiên cứu, 70% điện thoại thông minh trên thế giới là điện thoại Android, và chúng có khả năng cảm nhận và cảnh báo như đã đề cập. Từ năm 2021 đến 2024, hệ thống AEA đã phát hiện trung bình 312 trận động đất mỗi tháng trên 98 quốc gia. Các trận động đất có cường độ từ 1,9 đến 7,8, và hệ thống đã cảnh báo người dùng về các trận động đất có cường độ từ 4,5 trở lên, trung bình khoảng 60 sự kiện và 18 triệu cảnh báo mỗi tháng.

Hệ thống AEA cũng thu thập phản hồi từ người dùng, cho thấy 85% người dùng nhận được cảnh báo đã trải qua rung lắc, với 36% nhận được cảnh báo trước khi rung lắc bắt đầu, 28% trong khi và 23% sau khi rung lắc bắt đầu.

Khi một trận động đất xảy ra, các loại sóng địa chấn khác nhau phát ra từ tâm chấn. Sóng P nhanh và yếu, trong khi sóng S chậm hơn và phá hủy nhiều hơn. Giống như các hệ thống phát hiện động đất truyền thống, điện thoại thông minh Android có thể phát hiện cả sóng P và S. Khi phát hiện xảy ra, điện thoại thông minh gửi dữ liệu, bao gồm cả vị trí gần đúng, đến máy chủ Google, sau đó tìm kiếm nguồn địa chấn phù hợp. Khi họ xác định nguồn với độ tin cậy đủ cao, trận động đất được thông báo và cảnh báo được gửi ra.

Người dân có thể nhận cảnh báo trước khi họ cảm thấy rung lắc không? Chìa khóa là tin nhắn điện tử di chuyển nhanh hơn nhiều so với sóng địa chấn, đặc biệt là sóng S. Mặc dù người dân gần tâm chấn có thể không nhận được cảnh báo sớm, nhưng những người sống xa hơn sẽ nhận được cảnh báo trước khi sóng địa chấn đến và thậm chí vài giây có thể là đủ thời gian để ẩn dưới bàn hoặc chạy ra ngoài.

AEA chứng minh rằng điện thoại thông minh phân phối toàn cầu có thể được sử dụng để phát hiện động đất và đưa ra cảnh báo với hiệu quả tương đương với các hệ thống quốc gia đã được thiết lập. Mục tiêu của hệ thống là cung cấp cảnh báo hữu ích và kịp thời ở càng nhiều vùng trên thế giới có nguy cơ động đất cao càng tốt. Hệ thống này bổ sung cho bất kỳ hệ thống cảnh báo quốc gia nào đã tồn tại.

Mặc dù các nhà khoa học đã đạt được những tiến bộ đáng kể trong việc xác định nơi động đất có khả năng xảy ra, việc dự đoán khi nào động đất sẽ xảy ra vẫn là điều không thể, và các sự kiện địa chấn tiếp tục gây ra tử vong trên toàn thế giới.

Các trận động đất lớn vẫn là thách thức quan trọng nhất đối với tất cả các hệ thống EEW, và việc triển khai toàn cầu AEA hỗ trợ nỗ lực cải thiện việc phát hiện với thu thập dữ liệu nhanh, quy mô lớn và phản hồi cho các thuật toán.

Nghiên cứu cho thấy rằng vấn đề không phải lúc nào cũng cần một giải pháp đắt tiền – đôi khi các thành phần của giải pháp đã có sẵn trong túi của bạn. Học hỏi từ công nghệ này có thể mở ra cánh cửa cho các giải pháp sáng tạo và tiếp cận được nhiều người hơn trong tương lai.

Một trận động đất mạnh 8,8 độ đã xảy ra ngoài khơi vùng Viễn Đông của Nga, gây ra cảnh báo sóng thần tại nhiều khu vực ở Thái Bình Dương. Cơ quan Khảo sát Địa chất Hoa Kỳ (USGS) cho biết trận động đất này đã xảy ra tại vùng Kamchatka, một bán đảo nằm ở phía đông cực của Nga.

Ngay sau khi trận động đất xảy ra, người dân tại Nhật Bản và công nhân nhà máy điện hạt nhân Fukushima đã được sơ tán khỏi khu vực do cảnh báo sóng thần. Phát ngôn viên của Công ty Điện lực Tokyo (TEPCO), đơn vị vận hành nhà máy Fukushima, xác nhận rằng tất cả công nhân và nhân viên đã được sơ tán khỏi khu vực. Tuy nhiên, họ chưa ghi nhận bất kỳ hiện tượng bất thường nào tại nhà máy.

Cơ quan Địa chấn Indonesia cũng đã cảnh báo về nguy cơ sóng thần tại một số khu vực ở nước này, bao gồm vùng Papua, các tỉnh Bắc Maluku và Gorontalo. Cảnh báo sóng thần cao gần 0,5 mét có thể xuất hiện tại các khu vực này trong chiều ngày 30/7.

Trận động đất ngoài khơi Kamchatka ban đầu được xác định là mạnh 8,7 độ, nhưng sau đó USGS đã nâng mức độ mạnh của trận động đất lên 8,8 độ. Đây là trận động đất mạnh nhất được ghi nhận ở bán đảo Kamchatka kể từ năm 1952. Các chuyên gia địa chấn dự báo rằng dư chấn từ trận động đất này có thể kéo dài trong vòng một tháng nữa.

NHK, đài truyền hình của Nhật Bản, cho biết những đợt sóng thần đầu tiên đã xuất hiện tại đảo Hokkaido, miền bắc nước này. Trong khi đó, Cơ quan Ứng phó Tình huống Khẩn cấp Honolulu kêu gọi người dân sơ tán khỏi một số khu vực ven biển ở quần đảo Hawaii do nguy cơ sóng thần.

Tỉnh trưởng vùng Kamchatka đã kêu gọi người dân tránh đến gần bờ biển và yêu cầu người dân ở những khu vực dễ xảy ra sóng thần tránh xa bờ biển và tuân thủ thông báo trên loa phóng thanh.

Cơ quan Ứng phó Thảm họa New Zealand cũng đã cảnh báo về dòng hải lưu mạnh và bất thường, cùng các đợt sóng không thể dự báo, có thể xuất hiện tại bờ biển nước này. Lực lượng Phòng vệ Dân sự New Zealand khuyến nghị người dân tránh xa các bãi biển và khu vực ven biển, nhưng chưa cần thiết phải phát lệnh sơ tán.

Hiện tại, các cơ quan chức năng đang tiếp tục theo dõi tình hình và cập nhật thông tin về trận động đất và cảnh báo sóng thần. Người dân ở các khu vực bị ảnh hưởng được khuyến cáo nên tuân thủ các hướng dẫn của cơ quan chức năng và sẵn sàng sơ tán nếu cần thiết.

Một trận động đất mạnh 8,8 độ đã xảy ra ngoài khơi bờ biển phía đông nước Nga vào hôm qua, gây ra cảnh báo sóng thần cho hàng triệu người dân trên khắp thế giới. Cục Khảo sát Địa chất Mỹ cho biết trận động đất này đã được ghi nhận xảy ra cách bán đảo Kamchatka khoảng 135 km về phía đông-đông nam.

Người dân tại Hawaii được khuyến cáo sơ tán khỏi các khu vực ven biển khi toàn bộ chuỗi đảo này chuẩn bị đón nhận tác động của sóng thần vào lúc 1h sáng nay. Cảnh báo sóng thần cũng đã được ban hành cho một số khu vực của Alaska, Nhật Bản, đảo Guam, quần đảo Bắc Mariana và một số quốc gia Đông Nam Á.

Theo các dự báo, sóng thần dự kiến sẽ đến California vào khoảng 3h sáng. Viện Núi lửa và Địa chấn Philippines cho biết một số khu vực ven biển ở Philippines hướng ra Thái Bình Dương cũng sẽ hứng chịu sóng thần cao dưới một mét. Cơ quan địa vật lý Indonesia cũng đã đưa ra cảnh báo rằng sóng thần cao dưới 0,5 mét có thể tấn công một số khu vực của Indonesia vào chiều nay.

Cơ quan Quản lý Khẩn cấp Oahu, một hòn đảo của Hawaii, đã kêu gọi cư dân ven biển sơ tán khỏi khu vực hoặc ít nhất là di chuyển đến nơi cao hơn. Các quan chức ở Guam cũng kêu gọi người dân rời khỏi các bãi biển và bến cảng.

Trung tâm Cảnh báo Sóng thần Thái Bình Dương cảnh báo sóng thần ‘có thể gây tàn phá’ cho các khu vực ven biển. Người dân được khuyến cáo rời khỏi vùng nước ven biển, di chuyển đến nơi cao hoặc vào đất liền ngay bây giờ. Trận động đất này được cho là mạnh nhất trên toàn cầu trong 14 năm. Các chuyên gia kêu gọi người dân chuẩn bị sơ tán theo chiều dọc nếu có cảnh báo được ban hành.

Nam Phi đang triển khai một chiến lược bảo tồn mới để bảo vệ quần thể tê giác trắng quý hiếm. Với việc áp dụng công nghệ hiện đại, nước này đặt mục tiêu theo dõi đàn tê giác trắng hàng ngày bằng cách sử dụng máy bay không người lái, vòng cổ GPS và hệ thống báo cáo kỹ thuật số. Những biện pháp này nhằm cung cấp dữ liệu thời gian thực và hỗ trợ cho việc tái thiết quần thể tê giác trắng tại Vườn quốc gia Kruger. Dự kiến, quần thể tê giác trắng sẽ tăng từ hơn 2.000 cá thể lên 12.000 cá thể trong thập kỷ tới.

Trong khi đó, các nhà khoa học Trung Quốc đã đưa một con chip có kích thước bằng chiếc thẻ tín dụng, chứa tế bào não người và mạch máu, lên trạm vũ trụ Thiên Cung. Mục đích của thí nghiệm này là tìm hiểu cách môi trường không trọng lực ảnh hưởng đến chức năng thần kinh và sức khỏe tâm thần. Đây là lần đầu tiên một ‘chip não’ được đưa vào không gian. Kết quả của thí nghiệm này có thể mang lại những hiểu biết mới về tác động của môi trường không trọng lực lên não bộ con người.

Tập đoàn công nghệ Google đã phát triển một hệ thống cảnh báo sớm động đất bằng cách sử dụng cảm biến chuyển động trên hàng triệu chiếc điện thoại Android. Từ năm 2021 đến 2024, hệ thống này đã phát hiện hơn 11.000 trận động đất và gửi cảnh báo đến người dùng tại 98 quốc gia. Công nghệ này có thể giúp giảm thiểu thiệt hại và cứu sống nhiều người trong trường hợp động đất xảy ra.

Ở một diễn biến khác, tại Các Tiểu vương quốc Arab Thống nhất (UAE), một đoạn đường đặc biệt vừa được khánh thành tại Fujairah. Đoạn đường này được khắc những dải rãnh tinh xảo, khi bánh xe của ô tô lăn qua ở vận tốc khoảng 100 km/giờ sẽ tạo nên một giai điệu nhạc và truyền vào khoang lái, cho phép người lái xe thưởng thức nhạc mà không cần mở radio. Công trình này thể hiện sự sáng tạo và ứng dụng công nghệ vào việc tạo ra những trải nghiệm mới mẻ cho người sử dụng.

Những phát triển công nghệ gần đây cho thấy sự tiến bộ không ngừng trong nhiều lĩnh vực, từ bảo tồn và vũ trụ đến công nghệ thông tin và giao thông. Các nỗ lực này không chỉ mang lại những giải pháp cho các vấn đề hiện tại mà còn mở ra những cơ hội mới cho tương lai.