Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính vừa ký ban hành chỉ thị số 20/CT-TTg về một số nhiệm vụ cấp bách nhằm ngăn chặn và giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường. Theo đó, lãnh đạo Chính phủ giao thành phố Hà Nội thực hiện các giải pháp và biện pháp để các tổ chức, cá nhân chuyển đổi phương tiện, lộ trình đến ngày 1/7/2026 không có xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong Vành đai 1; từ ngày 1/1/2028 không có xe mô tô, xe gắn máy, hạn chế xe ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong đường Vành đai 1, Vành đai 2; từ năm 2030 tiếp tục mở rộng thực hiện trong đường Vành đai 3.

Được biết, Hà Nội hiện có hơn 6,9 triệu xe máy, phần lớn chạy xăng, góp phần đáng kể vào ô nhiễm không khí trên địa bàn. Chỉ thị 20, với lộ trình như nêu trên là nỗ lực đưa Hà Nội bắt kịp xu thế đô thị bền vững. Tuy nhiên, kế hoạch này không mới. Từ năm 2017, Hà Nội đã thông qua Đề án hạn chế xe máy đến năm 2030, thế nhưng tiến độ ì ạch: giao thông công cộng chỉ đáp ứng 20% nhu cầu, trạm sạc xe điện còn lác đác (khoảng 200 điểm), và kiểm soát khí thải xe máy gần như chưa làm.

Người dân rất quan tâm đến lộ trình này là điều dễ hiểu. Xe buýt điện hay tàu điện Cát Linh – Hà Đông chưa đủ sức thay thế xe máy – “người bạn” len lỏi mọi ngõ ngách, hợp với lối sống Hà Nội. Xe điện thì đắt, 30-50 triệu đồng/chiếc, trong khi trạm sạc còn hiếm. Chính sách ngăn chặn, giải quyết tình trạng ô nhiễm môi trường là cần thiết, nhưng nhiều bài toán cần lời giải cụ thể để tạo sự đồng thuận.

Nhìn ra thế giới, nhiều nơi đã biến chính sách xanh thành câu chuyện của dân chúng. London (Vương quốc Anh) áp dụng “khu vực phát thải thấp” (ULEZ) từ năm 2019, thu phí xe xăng, trợ giá xe điện, và mở rộng xe buýt điện, giúp giảm 20% khí thải giao thông sau ba năm. Hà Nội cần tham khảo kinh nghiệm, nhưng phải sáng tạo để chính sách thành câu chuyện của người dân.

Để thực hiện lộ trình trên, thành phố Hà Nội cần “chạy nước rút” xây hạ tầng: tăng xe buýt điện, hoàn thiện tàu điện Nhổn – Ga Hà Nội, mở rộng trạm sạc lên 1.000 điểm trước 2026. Thứ hai, chính quyền nên tính toán có hỗ trợ tài chính thiết thực, ví dụ trợ giá 30-50% xe điện, trả góp 0% lãi suất, thu mua xe máy cũ để giảm gánh nặng.

Nhưng mấu chốt là truyền thông phải khiến người dân thấy mình là nhân vật chính. Thành phố có thể tổ chức “Ngày xe điện Hà Nội”, cho dân thử xe miễn phí, cá nhân hóa xe bằng sticker (nhãn dán), màu sắc để thu hút giới trẻ. Tuyển “đại sứ xanh” từ shipper, sinh viên, tiểu thương, để họ chia sẻ trải nghiệm trên các phương tiện truyền thông và mạng xã hội.

Chuyển đổi xanh không chỉ là thay xe, mà là thay đổi tư duy. Hà Nội có tiềm năng lớn, với ngân sách mạnh và sự ủng hộ từ trung ương. Nhưng cần đưa chỉ thị 20 trở thành câu chuyện của mỗi người dân.

UBND TP Huế vừa ban hành kế hoạch chuyển đổi sử dụng từ xe xăng sang xe điện đối với xe buýt và xe khách nội tỉnh, nhằm thực hiện mục tiêu chuyển đổi năng lượng xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải giai đoạn 2025-2030. Kế hoạch này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong nỗ lực giảm thiểu tác động môi trường và hướng tới một tương lai giao thông bền vững.

Theo kế hoạch, từ năm 2025, 100% xe buýt đầu tư mới hoặc thay thế đều phải sử dụng xe điện hoặc năng lượng xanh. Điều này áp dụng cho cả các tuyến hiện có và các tuyến mới mở. Việc chuyển đổi này không chỉ giúp giảm thiểu lượng khí thải carbon mà còn góp phần giảm ô nhiễm không khí tại khu vực đô thị. Thành phố cũng đặt mục tiêu đến năm 2030, 60% phương tiện taxi hoạt động trên địa bàn sẽ sử dụng xe điện. Đồng thời, ít nhất 30% xe vận tải hành khách theo hợp đồng đầu tư mới hoặc thay thế cũng phải sử dụng năng lượng xanh.

Về hạ tầng trạm sạc, đến cuối năm 2025, TP Huế phấn đấu hoàn thiện hệ thống trạm sạc cơ bản để phục vụ nhu cầu vận tải hành khách. Điều này sẽ giúp tạo điều kiện thuận lợi cho người dân và doanh nghiệp trong việc sử dụng xe điện. Đến năm 2030, mỗi xã/phường trong thành phố sẽ có ít nhất một trạm sạc, đáp ứng nhu cầu của tổ chức, cá nhân sử dụng xe điện. Việc phát triển hạ tầng trạm sạc đồng bộ và rộng khắp sẽ là yếu tố then chốt trong việc khuyến khích sử dụng xe điện.

UBND TP Huế xác định chuyển đổi năng lượng xanh là nhiệm vụ quan trọng, góp phần hiện đại hóa ngành giao thông, thúc đẩy tăng trưởng xanh và hướng đến mục tiêu phát thải ròng bằng ‘0’ vào năm 2050 theo chỉ đạo của Chính phủ. Đây không chỉ là một kế hoạch mà còn là một cam kết mạnh mẽ của địa phương trong việc bảo vệ môi trường và phát triển bền vững. Thông qua kế hoạch này, TP Huế kỳ vọng sẽ tạo ra một mô hình phát triển giao thông xanh, góp phần vào nỗ lực toàn cầu chống biến đổi khí hậu.

Để thực hiện thành công kế hoạch này, TP Huế sẽ cần sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư. Sự tham gia và hỗ trợ của tất cả các bên sẽ là yếu tố quyết định trong việc hiện thực hóa mục tiêu chuyển đổi năng lượng xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải. Với sự quyết tâm và nỗ lực không ngừng, TP Huế đang hướng tới một tương lai giao thông sạch và bền vững hơn.

Thành phố Hồ Chí Minh đang lên kế hoạch chuyển đổi khoảng 400.000 xe máy công nghệ từ chạy xăng sang chạy điện. Mục tiêu của kế hoạch này là giảm thiểu ô nhiễm không khí và khí nhà kính, đồng thời chuyển đổi sang năng lượng xanh cho toàn bộ xe máy kinh doanh vận tải tại thành phố.

Dự kiến, việc ngừng ký hợp đồng đối với xe ôm công nghệ và giao hàng chạy xăng có thể bắt đầu từ tháng 1/2026. Mục tiêu cụ thể là điện hóa 100% xe máy kinh doanh vận tải tại thành phố vào tháng 12/2029. Viện Nghiên cứu Phát triển TP.HCM (HIDS) đã hoàn thành dự thảo đề án chuyển đổi và dự kiến trình UBND TP.HCM vào giữa tuần này.

Đề án này nhắm đến chuyển đổi toàn bộ xe máy từ xăng sang điện cho tất cả tài xế công nghệ và nhân viên giao hàng. Điều này sẽ giúp giảm 100% lượng khí thải gây ô nhiễm và khí nhà kính từ nhóm phương tiện này vào năm 2029. Có khoảng 400.000 tài xế xe máy chạy xăng đang phục vụ chở khách/giao hàng qua nền tảng công nghệ tại TP.HCM.

Nhóm nghiên cứu cho rằng xe máy kinh doanh vận tải có tần suất di chuyển cao và là tác nhân gây ô nhiễm không khí do phát thải khí nhà kính và bụi mịn cao. Dễ xác định và kết nối với các nền tảng số cũng là lý do ưu tiên chuyển đổi năng lượng xanh với nhóm phương tiện này.

Việc chuyển đổi từ xe xăng sang xe điện sẽ giúp tài xế tiết kiệm đáng kể chi phí nhiên liệu và bảo trì. Điện rẻ hơn xăng khoảng 80% trên mỗi km vận hành và xe máy điện cũng có ít chi tiết bảo dưỡng hơn so với xe xăng. Trung bình, mỗi tài xế có thể tiết kiệm 1 đến 1,3 triệu đồng mỗi tháng khi chuyển từ xe xăng sang xe điện.

Lộ trình chuyển đổi sẽ chia thành 4 giai đoạn, bắt đầu từ việc phấn đấu đạt 120.000 (30%) xe xăng chuyển sang xe điện vào tháng 12/2025 và tăng dần lên 50%, 80% và cuối cùng là 100% vào tháng 12/2029. Trước mắt, nhóm nghiên cứu đề xuất ngừng ký hợp đồng mới đối với xe máy xăng tham gia dịch vụ từ tháng 1/2026 và cấm hoàn toàn xe xăng chạy dịch vụ vận tải và giao hàng trên địa bàn từ tháng 12/2029.

Tuy nhiên, việc chuyển đổi cũng đối mặt với nhiều thách thức như chi phí mua xe điện cao hơn khả năng tài chính của tài xế, hạ tầng trạm sạc còn sơ khai và bài toán xử lý xe máy xăng đã qua sử dụng. Để thực thi chính sách thành công, nhóm nghiên cứu đề xuất các giải pháp toàn diện bao gồm hoàn thiện khung pháp lý, xây dựng lộ trình bắt buộc, phát triển hạ tầng trạm sạc, cung cấp hỗ trợ tài chính cho tài xế và xây dựng cơ chế tín chỉ carbon.

Chuyển đổi sang phương tiện xanh đang trở thành xu thế không thể đảo ngược trong nỗ lực bảo vệ môi trường và đảm bảo sức khỏe cộng đồng. Tại buổi tọa đàm ‘Chuyển đổi giao thông xanh: Xu thế không thể đảo ngược’ do Báo Lao động tổ chức, các chuyên gia và nhà quản lý đã nhấn mạnh tầm quan trọng của việc chuyển đổi từ xe máy chạy xăng sang xe điện.

TS. Hoàng Dương Tùng, Chủ tịch Mạng lưới Không khí sạch Việt Nam, khẳng định rằng mặc dù xe máy xăng mang lại sự tiện lợi, nhưng người dân cần sẵn sàng từ bỏ để bảo vệ sức khỏe và môi trường. Ông cũng cho biết Hà Nội đang dự kiến hỗ trợ tài chính trực tiếp để người dân yên tâm chuyển đổi sang xe máy điện, giảm thiểu tác động tiêu cực đến môi trường.

TS. Khuất Việt Hùng, Chủ tịch HĐQT Metro Hà Nội, cũng đồng tình với quan điểm trên và cho rằng việc chuyển đổi thói quen sử dụng xe máy chạy xăng sang xe điện là cần thiết và có thể thực hiện được. Ông đưa ra ví dụ về việc cấm nồng độ cồn trước đây và sự thay đổi trong nhận thức của người dân về vấn đề này, từ đó khẳng định rằng việc chuyển đổi sang phương tiện xanh là xu thế tất yếu.

Các chuyên gia cũng thảo luận về các giải pháp để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe máy điện, bao gồm việc tổ chức lại giao thông, đặc biệt là giao thông công cộng. Hà Nội đang tính đến việc phát triển hệ thống tàu điện và hạ tầng kết nối để giúp người dân dễ tiếp cận và gửi xe tại nhiều điểm, từ đó khuyến khích người dân chuyển đổi sang phương tiện xanh.

Ông Ngô Việt Dũng, Phó Chủ tịch kiêm Tổng Thư ký Hiệp hội ôtô thể thao Việt Nam, nhấn mạnh rằng việc chuyển đổi phương tiện xanh không chỉ giúp bảo vệ môi trường mà còn giúp cải thiện chất lượng cuộc sống của người dân. Ông cũng đề xuất rằng Hà Nội cần tổ chức lại giao thông, bố trí trạm sạc và chỗ đỗ xe phù hợp để hỗ trợ người dân chuyển đổi sang xe máy điện.

Chính phủ đã ban hành nhiều chính sách quan trọng để loại bỏ dần phương tiện ôtô, xe máy chạy xăng dầu gây ô nhiễm. Hà Nội được yêu cầu thực hiện lộ trình từ ngày 1.7.2026 không còn xe máy dùng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong khu vực Vành đai 1. Từ 1.1.2028, hạn chế ôtô cá nhân chạy xăng trong Vành đai 1 và 2. Đến năm 2030, mở rộng áp dụng với toàn bộ phương tiện cá nhân dùng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi Vành đai 3. Đây là những mục tiêu quan trọng trong việc chuyển đổi sang phương tiện xanh và bảo vệ môi trường.

Việc chuyển đổi sang phương tiện xanh không chỉ là xu thế mà còn là yêu cầu cấp thiết để bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng. Với sự đồng thuận và hỗ trợ từ các chuyên gia, nhà quản lý và chính phủ, việc chuyển đổi này sẽ được đẩy mạnh trong thời gian tới, hướng tới một tương lai xanh và bền vững cho Việt Nam.

Báo Lao động sẽ tiếp tục cập nhật thông tin về việc chuyển đổi sang phương tiện xanh và các chính sách hỗ trợ từ chính phủ. Quý đọc giả có thể theo dõi và cập nhật thông tin mới nhất về vấn đề này.

Trong nỗ lực thúc đẩy giao thông xanh, Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực triển khai nhiều đề án quan trọng nhằm giảm thiểu tác động môi trường từ hoạt động giao thông. Tại một buổi họp báo gần đây, Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đã chia sẻ thông tin về các đề án chuyển đổi xanh trong lĩnh vực giao thông vận tải đang được nghiên cứu và xây dựng.

Theo thông tin được cung cấp, Viện Nghiên cứu phát triển Thành phố Hồ Chí Minh đang gấp rút hoàn thiện đề án chuyển đổi xe máy từ sử dụng xăng sang điện cho các tài xế xe ôm công nghệ và giao hàng tại thành phố. Đề án này không chỉ tập trung vào việc thay thế phương tiện giao thông mà còn hướng đến xây dựng một lộ trình cụ thể cho quá trình chuyển đổi, bao gồm các giai đoạn thực hiện, các chính sách hỗ trợ cần thiết cho tài xế và người dân khi chuyển sang sử dụng xe máy điện.

Đề án dự kiến sẽ đề xuất các giải pháp hỗ trợ tài xế xe ôm công nghệ và người dân trong việc mua và sử dụng xe máy điện. Điều này bao gồm việc tìm hiểu nhu cầu sử dụng xe máy điện của người dân, đánh giá khả năng tiếp cận các chính sách hỗ trợ và đề xuất các giải pháp tài chính phù hợp để khuyến khích việc chuyển đổi sang xe máy điện.

Quá trình triển khai đề án này sẽ đòi hỏi sự phối hợp chặt chẽ giữa các cơ quan chức năng, doanh nghiệp cung cấp xe máy điện và các tài xế xe ôm công nghệ. Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh hy vọng rằng đề án này sẽ đóng góp vào mục tiêu chung của thành phố trong việc giảm thiểu ô nhiễm môi trường và phát triển giao thông bền vững.

Trước đó, thành phố đã có nhiều nỗ lực trong việc khuyến khích sử dụng phương tiện giao thông công cộng và phát triển cơ sở hạ tầng giao thông bền vững. Việc triển khai đề án chuyển đổi sang xe máy điện là một bước tiến quan trọng trong chiến lược phát triển giao thông xanh của thành phố.

Hiện tại, các chi tiết cụ thể về đề án vẫn đang được hoàn thiện và dự kiến sẽ được công bố trong thời gian gần. Sở Xây dựng Thành phố Hồ Chí Minh đang tích cực phối hợp với các đơn vị liên quan để đảm bảo tính khả thi và hiệu quả của đề án này.

Để giảm thiểu ô nhiễm không khí, hàng chục thành phố trên thế giới đang tăng cường các quy định đối với phương tiện giao thông chạy bằng xăng dầu bằng cách thành lập vùng phát thải thấp hoặc không phát thải. Tuy nhiên, hầu hết các thành phố đều tiến hành thí điểm trong vài năm trước khi áp dụng chính thức. Với mật độ dân số ngày càng cao và lượng phương tiện giao thông dày đặc, nhiều thành phố đang đối mặt với nguy cơ ô nhiễm không khí đã chọn lập các vùng phát thải thấp (Low Emission Zones – LEZ) hoặc vùng không phát thải (Zero-Emission Zones – ZEZ).

Trong khi LEZ chủ yếu siết chặt tiêu chuẩn khí thải xe động cơ đốt trong, thì khu vực ZEZ là nơi chỉ cho phép phương tiện không phát thải như xe điện, xe đạp và người đi bộ được phép di chuyển tự do. Theo Viện Tài nguyên Thế giới (WRI) trụ sở tại thủ đô Washington (Mỹ), chính sách ZEZ không tốn nhiều ngân sách nhưng có thể giúp giảm đáng kể khí thải, đi kèm lợi ích môi trường và kinh tế. Nếu được thiết kế hợp lý, nó có thể giúp giảm lượng xe lưu thông, bớt tắc nghẽn và thúc đẩy thị trường xe điện phát triển nhanh hơn.

ZEZ được đánh giá cao nhưng cũng vấp phải một số e ngại về tác động kinh tế – xã hội. Ví dụ, chi phí mua xe điện hoặc khó khăn trong việc tiếp cận các dịch vụ vận chuyển có thể ảnh hưởng đến người dân thu nhập thấp hoặc nhóm dễ bị tổn thương đang sinh sống trong khu vực. Ngoài ra, các doanh nghiệp vận tải nhỏ có thể gặp khó trong việc tiếp cận khách hàng, ảnh hưởng đến chuỗi cung ứng thực phẩm và hàng hóa.

Dù vùng giao thông không phát thải là mô hình mới và chưa hoàn thiện, một số thành phố đã bắt đầu triển khai. Theo báo cáo đến 2024 của WRI, khoảng 10 thành phố trên toàn cầu chính thức triển khai hoặc công bố đề án thí điểm ZEZ, gồm Rotterdam, Amsterdam (Hà Lan), London, Oxford (Anh), Brussels (Bỉ), Santa Monica, Los Angeles (Mỹ), Oslo (Na Uy). Trung Quốc có 4 thành phố áp dụng mô hình này, là Thâm Quyến, Phật Sơn, Đông Quan và Hàng Châu.

Các thành phố tiên phong này đã đưa ra nhiều cách làm hiệu quả, có thể là bài học kinh nghiệm cho những đô thị khác. Một tài xế giao hàng bằng xe điện hai bánh lưu thông trên đường Kiều Hương ở Thâm Quyến, Trung Quốc. Ảnh: Reuters

Nâng cấp từ vùng phát thải thấp lên không phát thải

Theo Hội đồng Quốc tế về Giao thông Vận tải Sạch (ICCT) trụ sở tại Washington (Mỹ), vùng không phát thải có thể là bước tiếp theo từ các vùng phát thải thấp (LEZ) hiện có. Với các thành phố đã có LEZ, việc nâng cấp lên vùng không phát thải (ZEZ) là khả thi bằng cách siết chặt dần các tiêu chí.

Ví dụ Amsterdam (Hà Lan) dự kiến trong năm nay lập vùng ZEZ tại khu vực nội đô, áp dụng mọi loại phương tiện, trừ ôtô con. Ngoài ra, chỉ các xe máy và xe tay ga không phát thải mới được phép hoạt động trong khu vực đô thị của thành phố. Mục tiêu dài hạn của nhà chức trách là siết dần các tiêu chí LEZ để trở thành ZEZ bao phủ toàn thành phố, áp dụng cho mọi phương tiện cơ giới vào năm 2030.

Kế hoạch này được nêu trong ‘Chương trình hành động không khí sạch’ của Amsterdam từ 2019. Thành phố Eindhoven (Hà Lan) cũng định thiết lập ZEZ khu vực nội đô, áp dụng cho xe tải, xe giao hàng và ôtô buýt. Đến 2030, nơi đây sẽ siết tiêu chí, buộc mọi phương tiện phải là xe không phát thải.

Tương tự, Paris đã có kế hoạch dần siết vùng LEZ hiện hữu thành ZEZ vào 2030, áp dụng cho các loại phương tiện. Tuy nhiên, không bắt buộc phải có LEZ trước khi triển khai ZEZ, như kinh nghiệm tại Oxford, Thâm Quyến và Rotterdam.

‘Mỗi thành phố cần chọn phương án phù hợp nhất với mục tiêu và điều kiện địa phương. Việc vùng phát thải thấp và không phát thải cùng tồn tại trong một thành phố nhưng áp dụng cho các loại phương tiện hoặc khu vực khác nhau cũng là điều khả thi’, báo cáo của ICCT nhận định.

Bắt đầu với xe tải

Khi làm ZEZ, vài thành phố ưu tiên chuyển đổi ôtô tải vì cấm xe cá nhân chạy xăng vào trung tâm có thể gây phản ứng từ người dân, nhất là khi việc này ảnh hưởng đến khả năng tiếp cận nơi làm việc, trường học hoặc sinh hoạt hàng ngày.

Ngoài ra, thị phần xe điện cá nhân đang tăng nhanh (năm 2023 là 22% tại EU, 35% ở Trung Quốc, 9% tại Mỹ) còn ôtô tải điện vẫn rất thấp, cần khuyến khích bằng ZEZ. Chẳng hạn, Amsterdam từng đề xuất thiết lập ZEZ cho mọi loại phương tiện khu vực nội đô vào năm 2030.

Tuy nhiên, lo ngại về sự đồng thuận của người dân nên nhà chức trách lùi kế hoạch hạn chế xe cá nhân sau mốc này và chuyển sang áp ZEZ cho xe tải bên trong đường vành đai A10 từ 2025.

Giai đoạn đầu, xe tải nhẹ và xe van sẽ được ưu tiên chuyển đổi vì ôtô tải nặng, đường dài hiện có ít mẫu điện hóa và giá quá cao. Đông Quan và Hàng Châu (Trung Quốc) đang cấm xe tải chạy diesel đi vào ZEZ, hướng đến xóa sổ ôtô tải nặng khỏi trung tâm thành phố.

Theo WRI, hầu hết các thành phố trong nghiên cứu đều chọn hạn chế xe tải diesel hoặc xăng ở giai đoạn đầu khi triển khai ZEZ. London và Oxford (Anh) còn mở rộng thí điểm sang xe cá nhân, nhưng chỉ trên một số tuyến phố ngắn dưới 1 km.

Thí điểm phạm vi nhỏ

Các thành phố cần đảm bảo rằng việc thiết kế ZEZ không làm gián đoạn chuỗi cung ứng hàng hóa hay ảnh hưởng đến các hoạt động kinh tế – xã hội đô thị. Vì vậy, họ bắt đầu ở quy mô nhỏ, như cách của Thâm Quyến.

Là một phần trong sáng kiến phát triển bền vững ‘Thâm Quyến xanh’ năm 2018, nhằm kiểm soát ô nhiễm không khí, 10 khu ZEZ đã được thành phố thiết lập. Để tránh phản ứng từ cộng đồng, chính quyền chỉ định các khu vực nhỏ tại những vị trí có tính nhận diện cao.

Các khu vực này có tổng diện tích 22 km2 chỉ chiếm khoảng 1,1% diện tích thành phố, được bố trí tại trung tâm các quận nội thành, nơi thường xuyên ghi nhận mức độ ô nhiễm không khí cao, ùn tắc giao thông và thiếu hụt chỗ đỗ xe.

Diện tích từng khu ZEZ dao động từ 0,37 đến 5,4 km2. Một số khu ZEZ đặt gần các cơ quan hành chính hoặc trường học công lập để tận dụng cơ chế mua sắm công xe điện, đồng thời tránh ảnh hưởng tiêu cực đến đời sống dân cư.

Vào 2023, Thâm Quyến tiếp tục bổ sung 6 khu ZEZ mới gần các trường đại học và công viên công cộng. Tương tự Thâm Quyến, hầu hết các thành phố trên thế giới mà WRI nghiên cứu đều bắt đầu hoặc lên kế hoạch triển khai ZEZ ở các khu vực diện tích từ 4 đến 31 km2.

Một số cũng đang thử nghiệm các vị trí khác ngoài trung tâm. Chẳng hạn, Trung Quốc đang xem xét thiết lập các khu ZEZ (hoặc các vùng phát thải cực thấp) tại các khu công nghiệp, cảng biển, bãi hàng đường sắt và sân bay.

Hỗ trợ doanh nghiệp nhỏ

Các công ty vận tải nhỏ nằm trong ZEZ dễ bị ảnh hưởng khi chính sách mới áp dụng. Tại Rotterdam, trong quá trình chuyển đổi sang xe điện, họ cảnh báo rằng chi phí chuyển đổi cao do phải mua xe mới.

Vì vậy, thành phố mở rộng phạm vi các khoản trợ cấp mua xe tải điện. Địa phương còn tư vấn chi phí, cung cấp thông tin liên quan đến các khoản miễn giảm thuế, hướng dẫn các giải pháp sạc điện và triển khai chương trình dùng thử miễn phí xe điện.

Để doanh nghiệp đủ thời gian chuẩn bị, Rotterdam áp dụng giai đoạn chuyển tiếp kéo dài. Chính sách ZEZ bao phủ diện tích 13 km2 và hạn chế nhiều loại xe tải không được lưu thông được công bố từ năm 2020, khoảng 4 năm trước khi áp dụng.

Rotterdam còn áp dụng thêm thời gian chuyển tiếp 3-5 năm để loại bỏ dần xe chạy xăng hoặc dầu (chuẩn Euro V và VI), nhằm giúp các doanh nghiệp chuẩn bị và có thêm thời gian chờ giá xe điện giảm.

Ngoài ra, thành phố còn mở rộng mạng lưới trạm sạc pin tại các bãi đỗ công cộng và các điểm đến lớn như trung tâm phân phối, văn phòng, bãi trung chuyển.

Họ cũng đang xử lý các vấn đề về khả năng tương thích giữa các loại trạm sạc và tác động của việc sạc xe lên hệ thống điện lưới.

WRI cho rằng đẩy nhanh quá trình chuyển đổi sang phương tiện không phát thải là yếu tố then chốt để cải thiện chất lượng không khí, giảm rủi ro sức khỏe cho con người và cắt giảm lượng phát thải gây hại cho khí hậu và môi trường.

Triển khai ZEZ có thể là thách thức nhưng các thành phố như Amsterdam, Thâm Quyến và Rotterdam đã chứng minh rằng hoàn toàn khả thi.

‘Tuy nhiên, điều quan trọng là chính sách cần tránh gây ra những tác động tiêu cực cho các công ty vận tải nhỏ và cư dân, đồng thời mang lại thêm các lợi ích đi kèm như tăng hiệu quả vận hành và giảm tắc nghẽn’, tổ chức này khuyến nghị.