Xuất khẩu nông sản của Việt Nam sang Liên minh châu Âu (EU) đang đối mặt với khó khăn lớn do vướng mắc về thủ tục cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hàng trăm tấn thanh long, ớt, đậu bắp của Việt Nam hiện đang mắc kẹt tại các kho lạnh vì không thể xuất khẩu sang EU do chậm trễ trong cấp phép.

Thông tư 12/2025/TT-BNNMT có hiệu lực từ ngày 1-7-2025 đã chuyển trách nhiệm cấp phép từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường sang Sở An toàn thực phẩm các địa phương. Tuy nhiên, Sở An toàn thực phẩm tại các địa phương, trong đó có Sở An toàn thực phẩm TPHCM, cho biết chưa có đủ căn cứ pháp lý để cấp giấy chứng nhận này do sự không rõ ràng trong quy định pháp luật. Điều này đã gây ra tình trạng tê liệt trong việc xuất khẩu hàng hóa của các doanh nghiệp Việt Nam.

Tình hình trở nên cấp thiết khi từ đầu tháng 7 đến nay, nhiều lô hàng như thanh long, ớt, đậu bắp bị mắc kẹt không xuất được sang EU vì thiếu giấy chứng nhận an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và Cây gia vị Việt Nam cho biết có khoảng 250 tấn hàng gia vị trị giá 2,4 triệu USD đang chờ cấp phép. Tại tỉnh Bình Thuận, hàng trăm tấn thanh long xuất khẩu đang bị hư hỏng do thời gian lưu kho quá lâu.

Trước đây, trách nhiệm cấp giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu thuộc về Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn. Tuy nhiên, với quy định mới, trách nhiệm này được chuyển về cho địa phương quản lý. Trong khi đó, cơ quan chức năng tại địa phương chưa sẵn sàng để thực hiện nhiệm vụ mới này.

Tại hội nghị tổ chức ngày 29-7 giữa Cục Trồng trọt và Bảo vệ thực vật (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) với các địa phương, vấn đề cấp phép vẫn chưa được giải quyết. Việc chậm cấp giấy chứng nhận không chỉ gây thiệt hại trực tiếp cho doanh nghiệp mà còn ảnh hưởng đến uy tín và thương hiệu của họ.

Câu chuyện này đặt ra yêu cầu về nguyên tắc “trong suốt về mặt kỹ thuật” trong quản lý nhà nước. Các cơ quan chức năng cần đảm bảo rằng việc thay đổi trong hệ thống quản lý không ảnh hưởng đến hoạt động của doanh nghiệp. Phân định trách nhiệm và sửa chữa văn bản là việc nội bộ của các đơn vị được Chính phủ giao nhiệm vụ và không nên để việc này kéo dài gây hậu quả cho doanh nghiệp.

Nhiều mặt hàng xuất khẩu của Việt Nam đang gặp khó khăn do thiếu chứng thư an toàn thực phẩm. Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam vừa gửi kiến nghị đến Bộ Nông nghiệp và Môi trường về việc cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu.

Theo quy định mới, từ ngày 1-7, việc cấp giấy chứng nhận này đã được chuyển sang các cơ quan cấp tỉnh. Tuy nhiên, quy định mới chưa kế thừa đầy đủ hướng dẫn từ Thông tư 44/2018/TT-BNNPTNT, gây ra sự lúng túng và chậm trễ trong quá trình cấp giấy chứng nhận. Điều này ảnh hưởng đến tiến độ hợp đồng và gây thiệt hại về tài chính cho doanh nghiệp.

Các doanh nghiệp xuất khẩu hồ tiêu, quế, hồi và các mặt hàng gia vị khác đang gặp khó khăn nghiêm trọng trong việc xin cấp Giấy chứng nhận đúng theo yêu cầu của các thị trường nhập khẩu, đặc biệt là EU. Hiệp hội đề xuất Bộ Nông nghiệp và Môi trường xem xét và đưa ra giải pháp kịp thời để hỗ trợ doanh nghiệp.

Trước đó, các doanh nghiệp xuất khẩu rau quả cũng gặp tình huống tương tự và đã được giải quyết tạm thời. Do đó, Hiệp hội Hồ tiêu và cây gia vị Việt Nam hy vọng Bộ Nông nghiệp và Môi trường sẽ có giải pháp phù hợp để giúp các doanh nghiệp xuất khẩu gia vị và các mặt hàng khác tránh bị gián đoạn và thiệt hại trong thời gian tới.

Việc giải quyết kịp thời vấn đề này không chỉ giúp các doanh nghiệp xuất khẩu giảm thiểu thiệt hại mà còn góp phần duy trì và phát triển thị trường xuất khẩu của Việt Nam. Hiệp hội và các doanh nghiệp xuất khẩu hy vọng vào sự hỗ trợ và giải pháp từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường để sớm ổn định và tiếp tục phát triển hoạt động xuất khẩu.

Hiện tại, các doanh nghiệp đang chờ đợi hướng dẫn cụ thể từ Bộ Nông nghiệp và Môi trường để có thể thực hiện việc cấp Giấy chứng nhận an toàn thực phẩm cho sản phẩm có nguồn gốc thực vật xuất khẩu một cách thuận lợi và nhanh chóng. Sự phối hợp và hỗ trợ từ các cơ quan chức năng là rất quan trọng trong việc giải quyết vấn đề này.