Sự cố lật tàu Vịnh Xanh 58 cách đây một tuần đã gióng lên hồi chuông báo động về những ‘vùng còn trống’ trong quá trình chuyển đổi số tại Việt Nam. Mặc dù chỉ cách bờ 3 km và cách cảng Tuần Châu 1 km, con tàu chở 49 người đã gặp phải giông lốc bất ngờ và lật giữa biển mà không có bất kỳ hệ thống giám sát nào hay biết trong khoảng 2 giờ đồng hồ. Sự chậm trễ này đã được coi là một ‘lỗ hổng chết người’ trong thời đại mà mọi chuyển động của con người đều có thể được giám sát qua GPS, cảm biến, trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn…

Trong thời đại số, việc giám sát thời gian thực đối với các tàu du lịch là điều bắt buộc. Tuy nhiên, vụ việc lần này không chỉ là một tai nạn hàng hải thông thường, mà còn làm lộ ra những khoảng trống lớn và thiếu tính toàn diện trong việc ứng dụng công nghệ vào thực tế vận hành đời sống ở nhiều lĩnh vực. Chuyển đổi số và công nghệ chỉ thực sự có ý nghĩa khi chúng có thể chạm đến những tình huống khẩn cấp nhất, khốc liệt nhất, nơi con người không còn đơn độc.

Các địa phương, trong đó có Quảng Ninh, và các bộ, ngành liên quan cần nhanh chóng số hóa các tình huống khẩn cấp. Từ nay trở đi, tất cả các tàu ra khơi phải được trang bị thiết bị định vị và truyền dữ liệu thời gian thực. Hệ thống Trung tâm Điều hành Thông minh (IOC) phải tích hợp AI để phát hiện các lộ trình bất thường của tàu. Khi một tàu không về đúng giờ, hệ thống phải có cảnh báo ngay lập tức. Khi mất tín hiệu, phải có quy trình truy vết nhanh để xác định vùng tìm kiếm. Và khi có mưa bão, phải có radar thời tiết – tín hiệu số gửi đến từng tàu, từng thuyền viên.

Sự sống không chỉ trông chờ vào wifi mạnh và yếu tố ‘may rủi’ trong kỷ nguyên chuyển đổi số. Chuyển đổi số không chỉ dừng lại ở việc lắp đặt hệ thống camera nhận diện khuôn mặt trong thành phố, mà còn cần một hệ thống giám sát các tàu du lịch, radar cảnh báo thời tiết, cảnh báo khi lịch trình bất thường. Mục tiêu của chuyển đổi số không chỉ là vẽ một bản đồ đẹp, mà còn là ứng cứu người đúng lúc, trong những tình huống nguy cấp.

Nhìn chung, việc ứng dụng công nghệ vào quản lý và giám sát các phương tiện trên biển là rất quan trọng. Công nghệ không chỉ giúp ngăn chặn những tai nạn đáng tiếc xảy ra mà còn giảm thiểu tối đa thiệt hại về người và của. Đây chính là lý do tại sao các cơ quan chức năng cần đẩy mạnh chuyển đổi số trong quản lý tàu thủy.

Công ty Cổ phần Tập đoàn Du thuyền Cao cấp Châu Á, chủ sở hữu du thuyền Ambassador Hạ Long, đã quyết định thực hiện chương trình hỗ trợ dài hạn cho trẻ em mồ côi trong vụ lật tàu du lịch gần đây tại vịnh Hạ Long. Quyết định này được đưa ra sau khi công ty nhận phải nhiều chỉ trích vì hành động bắn pháo hoa trên vịnh Hạ Long ngay sau khi vụ tai nạn xảy ra, khiến 37 người thiệt mạng và 2 người vẫn mất tích.

Theo chương trình hỗ trợ, từ tháng 8 trở đi, trẻ em dưới 18 tuổi mồ côi cả cha mẹ sẽ nhận được 6 triệu đồng mỗi tháng, trong khi trẻ mồ côi cha hoặc mẹ sẽ nhận được 3 triệu đồng mỗi tháng. Khoản tiền hỗ trợ này sẽ được chuyển hàng tháng vào tài khoản của người giám hộ hợp pháp cho đến khi trẻ đủ 18 tuổi. Ngoài ra, thanh thiếu niên từ 18 đến 22 tuổi mồ côi cả cha mẹ sẽ được hỗ trợ học phí 3 triệu đồng mỗi tháng nếu theo học đại học, cao đẳng hoặc trường nghề.

Những trẻ em có nhu cầu sẽ được đào tạo nghiệp vụ trong lĩnh vực du lịch, nhà hàng, khách sạn và được sắp xếp thực tập hoặc làm việc tại các đơn vị trực thuộc công ty ở Quảng Ninh, Hà Nội, Đà Nẵng, Nha Trang, TP.HCM. Công ty cũng đã gửi văn bản đến UBND tỉnh Quảng Ninh và Sở Y tế để phối hợp cung cấp thông tin, nhằm liên hệ trực tiếp với gia đình các nạn nhân sau khi họ ổn định sức khỏe và tinh thần.

Đại diện công ty bày tỏ hy vọng rằng chương trình hỗ trợ này sẽ giúp giảm bớt khó khăn và tạo nền tảng cho tương lai của các em nhỏ mồ côi, đồng thời thể hiện tinh thần sẻ chia và trách nhiệm với cộng đồng. Trước đó, du thuyền Ambassador Hạ Long đã phải lên tiếng xin lỗi vì hành động bắn pháo hoa trên vịnh Hạ Long trong lúc lực lượng chức năng đang tìm kiếm các nạn nhân vụ chìm tàu. Sự việc đã gây ra sự bức xúc trong dư luận, với nhiều người cho rằng hành động này thiếu nhạy cảm và vô tình gây tổn thương tâm lý cho gia đình nạn nhân và cộng đồng.

Vụ lật tàu du lịch trên vịnh Hạ Long đã gây ra một thảm họa lớn, khiến 37 người thiệt mạng, 2 người mất tích và 10 người được cứu sống. Trong số các nạn nhân, nhiều gia đình đã tử vong cả cha lẫn mẹ, để lại trẻ nhỏ mồ côi. Chương trình hỗ trợ của Công ty Cổ phần Tập đoàn Du thuyền Cao cấp Châu Á được xem là một nỗ lực để giúp đỡ những trẻ em này vượt qua khó khăn và xây dựng tương lai.

Những biến cố lớn như thiên tai và tai nạn giao thông không chỉ để lại hậu quả nghiêm trọng về vật chất mà còn gây ra sang chấn tâm lý sâu sắc cho những người sống sót. Mới đây, vụ lật tàu ở Hạ Long và vụ sạt lở tại một làng ở tỉnh Quảng Nam đã khiến nhiều người phải trải qua những giờ phút căng thẳng và sợ hãi. Bên cạnh việc cần được hỗ trợ về vật chất, các nạn nhân cũng đòi hỏi một “hệ thống chữa lành” về tinh thần để vượt qua những sang chấn tâm lý âm ỉ.

Theo các chuyên gia tâm lý, khi con người trải qua một biến cố lớn, có hai kiểu phản ứng rõ ràng: sự sụp đổ tinh thần ngay tức thì hoặc sự đóng băng cảm xúc kéo dài. Những biến cố bất ngờ như thiên tai hay tai nạn giao thông thường đến bất ngờ, gây ra cú sốc tinh thần cực kỳ lớn và tạo tiền đề cho những sang chấn tâm lý kéo dài như rối loạn cảm xúc, trầm cảm, mất kiểm soát. Thạc sĩ, chuyên gia tâm lý Nguyễn Hồng Bách – Giám đốc Trung tâm tâm lý lâm sàng Dr.MP, cho rằng sau biến cố lớn, người dân thường trải qua ba giai đoạn: tiếp nhận sự kiện chấn thương, xử lý nhận thức, ứng phó và tăng trưởng sau sang chấn.

Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng ứng phó hoặc nhận được sự hỗ trợ tâm lý kịp thời, tổn thương sẽ tiếp tục đào xoáy trong tâm thức. Bên cạnh đó, vấn đề nghiêm trọng hơn ở trẻ nhỏ là tổn thương ở tuổi thơ có thể âm thầm tạo ra nền tảng tinh thần rạn vỡ. Những đứa trẻ ấy lớn lên với mặc cảm mất mát, ký ức chấn động khó xóa mờ và câu hỏi không lời đáp. Ngoài ra, sang chấn tâm lý không nhất thiết chính thuộc về bản thân người trải nghiệm sự kiện đó mà còn có thể xảy ra với phóng viên, nhân viên cứu hộ, bác sĩ, tình nguyện viên hoặc người dùng mạng xã hội – những người tiếp cận cảm xúc dữ dội từ thảm họa thông qua hình ảnh, âm thanh, lời kể.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền lưu ý rằng, mô hình can thiệp tâm lý sau thảm họa cần được thiết lập để giúp nạn nhân vượt qua sang chấn. Điều này bao gồm trị liệu nhóm và cá nhân, kết hợp online – offline để tiếp cận nạn nhân đa dạng. PGS.TS Phạm Hương Trà cũng cảnh báo về việc truyền thông và mạng xã hội cần phải có điểm dừng khi khai thác thông tin để tránh kích hoạt sang chấn.

Hiện tại, các chuyên gia tâm lý đang kêu gọi sự quan tâm và hỗ trợ đối với nạn nhân sau vụ lật tàu ở Hạ Long. Đồng thời, cũng nhấn mạnh rằng việc hỗ trợ tâm lý cần diễn ra sau 10-15 ngày so với sự kiện mới đạt hiệu quả cao. Do đó, việc hỗ trợ tâm lý cần được triển khai một cách kịp thời và hiệu quả để giúp những người sống sót vượt qua những sang chấn tâm lý và rebuild cuộc sống của mình.

Một số phương pháp hỗ trợ tâm lý mà các chuyên gia đang áp dụng bao gồm trị liệu trò chuyện, trị liệu nhận thức – hành vi, và hỗ trợ tâm lý nhóm. Bên cạnh đó, các hoạt động xã hội, cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tâm lý cho những người sống sót. Bằng cách kết nối với nhau và tham gia vào các hoạt động xã hội, những người sống sót có thể cảm thấy được hỗ trợ và có động lực để rebuild cuộc sống của mình.

Tổng kết, hỗ trợ tâm lý cho những người sống sót sau biến cố lớn là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự hỗ trợ đa dạng. Bằng cách áp dụng các phương pháp hỗ trợ tâm lý hiệu quả và triển khai các hoạt động xã hội, cộng đồng, chúng ta có thể giúp những người sống sót vượt qua những sang chấn tâm lý và rebuild cuộc sống của mình.