Sự ra đời của Trường Mỹ thuật Đông Dương vào năm 1925 tại Hà Nội, dưới sự lãnh đạo của hoạ sĩ người Pháp Victor Tardieu, đã đánh dấu một cột mốc quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Đây là nền tảng đào tạo mỹ thuật chính quy đầu tiên tại Việt Nam theo bài bản phương Tây, mở ra một kỷ nguyên mới trong lĩnh vực nghệ thuật.

Trong hơn 20 năm hoạt động, trường đã đào tạo trên 100 sinh viên tốt nghiệp chất lượng cao, nhiều người trong số đó đã trở thành họa sĩ nổi tiếng thế giới. Tô Ngọc Vân, Lê Phổ, Nguyễn Gia Trí, Nguyễn Phan Chánh, Vũ Cao Đàm là một số cái tên tiêu biểu. Các nghệ sĩ này đã góp phần tạo nên một giai đoạn rực rỡ trong lịch sử phát triển mỹ thuật Việt Nam, khi tinh thần thử nghiệm và sự giao thoa giữa nghệ thuật phương Đông cổ truyền và lối vẽ hàn lâm của Châu Âu đã tạo nên những tác phẩm đặc sắc.

Triển lãm ‘Những gốc rễ không ngừng vươn’ đưa người xem trở lại Thời kỳ Đông Dương (1925-1945), một thời kỳ quan trọng trong lịch sử mỹ thuật Việt Nam. Tại đây, người xem có thể chiêm ngưỡng các tác phẩm của các danh họa như Mai Trung Thứ, Lê Phổ, Lê Thị Lựu, Vũ Cao Đàm, Trần Văn Cẩn… Những tác phẩm này không chỉ phản ánh sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam trong thời kỳ đó mà còn thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa phương Đông và phương Tây.

Mai Trung Thứ, một trong những họa sĩ tiêu biểu của nền mỹ thuật hiện đại Việt Nam, đã thực hiện nhiều tác phẩm dựa trên các nguyên tác của các danh họa phương Tây. Bức tranh ‘Mona Lisa’ (1974) của ông là một ví dụ điển hình. Đây là bức tranh thứ 3 do Mai Trung Thứ vẽ lại từ nguyên tác của danh họa Leonardo da Vinci. Tuy là tác phẩm phái sinh, ‘Mona Lisa’ của Mai Trung Thứ lại nổi bật với khả năng chuyển ngữ văn hóa, kết hợp giữa hội họa Đông – Tây, vừa tôn vinh tinh thần Phục Hưng, vừa khẳng định bản sắc Việt Nam.

Bức tranh này được thể hiện trên lụa, chất liệu yêu thích của Mai Trung Thứ, với một phong cách đặc trưng Á Đông. Sự kết hợp giữa kỹ thuật phương Tây và bản sắc Việt Nam trong tác phẩm của Mai Trung Thứ đã thể hiện sự sáng tạo và tài năng của ông. Các tác phẩm của Mai Trung Thứ không chỉ phản ánh sự phát triển của mỹ thuật Việt Nam mà còn thể hiện sự giao thoa văn hóa giữa phương Đông và phương Tây.

Trường Mỹ thuật Đông Dương chính là nơi khai sinh nền hội họa hiện đại Việt Nam, giúp định hình phong cách kết hợp kỹ thuật phương Tây với bản sắc Việt. Các cựu sinh viên của trường đã mở đường cho các thể loại mới như tranh lụa, sơn mài, trở thành phong cách đặc sắc cho mỹ thuật Việt Nam. Hiện nay, trường đã đổi tên và hoạt động dưới tên Đại học Mỹ thuật Việt Nam, tiếp tục đào tạo thế hệ nghệ sĩ mới cho nền mỹ thuật Việt Nam.

Nghệ sĩ Lê Thiết Cương, một biểu tượng tiêu biểu trong lĩnh vực hội họa đương đại Việt Nam, đã ra đi vào ngày 17/7 sau một thời gian dài chiến đấu với bệnh ung thư. Lễ tang của ông đã diễn ra vào sáng ngày 21/7 tại Hà Nội, với sự tham gia của đông đảo đồng nghiệp, bạn bè và gia đình.

Không khí trong lễ tang vô cùng trang nghiêm và đầy cảm xúc, với những lời tiễn biệt chân thành và sự hiện diện của nhiều nghệ sĩ, nhà văn, nhà thơ. Con trai của ông, Lê Nguyên Nhật, cùng em trai đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo theo lời dặn dò của ông trước khi mất. Họ mong muốn mở lòng và đón nhận nhiều bạn bè đến tiễn biệt. Ông Lê Thiết Cương luôn nhấn mạnh tầm quan trọng của việc có nhiều bạn bè và được yêu thương.

Trong giây phút mặc niệm, nghệ sĩ sáo Lê Thư Hương đã biểu diễn bản nhạc “Siciliano” của Sebastian Bach, một trong những bản nhạc yêu thích của họa sĩ. Nhiều người tham dự không thể kìm nén nước mắt khi nhớ về sự ra đi của ông.

Ông Lê Thiết Cương được nhớ đến với ba đặc điểm nổi bật: kỷ luật, tài hoa và tối giản. Trong gần nửa thế kỷ sống và làm việc, ông không ngừng khao khát tìm kiếm cái đẹp trong nghệ thuật và cuộc sống.

Ông Lương Xuân Đoàn, Chủ tịch Hội Mỹ thuật Việt Nam, đã có một điếu văn sâu sắc về cuộc đời và sự nghiệp của họa sĩ. Ông đánh giá cao tinh thần làm việc chăm chỉ, sự quảng giao và tình yêu thương của Lê Thiết Cương đối với đồng nghiệp và người trẻ.

Trong suốt sự nghiệp của mình, ông Lê Thiết Cương đã tham gia vào 26 triển lãm cá nhân và 10 triển lãm nhóm, để lại dấu ấn đậm nét trong nền mỹ thuật Việt Nam đương đại. Ông đã thành công với nhiều chất liệu khác nhau, từ màu bột, sơn dầu, sơn mài đến gốm và điêu khắc.

Ông Vi Kiến Thành, cựu Cục trưởng Mỹ thuật, Nhiếp ảnh và Triển lãm, đã đánh giá cao tinh thần khổ luyện của họa sĩ khi theo đuổi phong cách tối giản. Ông cũng nhấn mạnh sự đam mê của Lê Thiết Cương trong nhiều lĩnh vực, từ hội họa, văn chương đến xuất bản.

Gia đình và bạn bè của họa sĩ đã chuẩn bị lễ tang một cách chu đáo, với sự hiện diện của nhiều hoa sen và hoa hồng – hai loài hoa yêu thích của ông. Di ảnh của họa sĩ là bức chân dung ông đứng trước tấm toan trắng, trên tay là bút vẽ.

Trên bàn viết sổ tang, gia quyến đã đặt hoa tươi và tờ báo có bài viết “Đã dừng lại một hành trình” của Đẹp. Bài viết đã khép lại với câu: “Đa tài, kiến tạo cái đẹp bằng nhiều con đường, Lê Thiết Cương là bạn hữu của nhiều giới và là một con người sống nghĩa tình, có chiều sâu văn hóa. Hành trình của Đẹp nơi anh đã dừng lại với sự nghiệt ngã của số phận, nhưng cái Đẹp mà Lê Thiết Cương thắp lên – vẫn còn ở lại”.

Nhiều người đã đến tiễn biệt họa sĩ, trong đó có những người bạn trong giới hội họa, văn học, hàng xóm, bạn học cũ và người yêu tranh. Tất cả đều nhớ về một Lê Thiết Cương hào sảng, trượng nghĩa và có sự kiêu ngạo của một nghệ sĩ tài hoa.