Trong nỗ lực thúc đẩy sự phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, và phục vụ người dân và doanh nghiệp, tỉnh Lào Cai đã xác định khoa học công nghệ và chuyển đổi số là một trong những đột phá quan trọng. Ngân sách dành cho lĩnh vực này trong năm 2025 lên tới hơn 516 tỉ đồng, thể hiện cam kết mạnh mẽ của tỉnh trong việc đẩy mạnh phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Chiều ngày 16.7, Ban Chỉ đạo Phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số tỉnh Lào Cai đã tổ chức Hội nghị đánh giá kết quả triển khai nhiệm vụ 6 tháng đầu năm 2025 thực hiện Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Trịnh Xuân Trường, Bí thư Tỉnh ủy Lào Cai, Trưởng Ban Chỉ đạo đã đánh giá cao những kết quả đạt được từ sự nỗ lực của các cơ quan, địa phương, đơn vị, doanh nghiệp trong việc góp sức thực hiện nhiệm vụ phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số.

Theo ông Trường, để tạo đột phá trong phát triển kinh tế – xã hội, đảm bảo quốc phòng, an ninh, phục vụ người dân và doanh nghiệp, các cấp, ngành, địa phương cần phải tạo ra động lực mới trong tăng trưởng, trong đó có đột phá về phát triển khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Thực hiện Nghị quyết 57, trong 6 tháng đầu năm, tỉnh Lào Cai đã đạt được nhiều kết quả quan trọng.

Tỉnh đã thành lập Ban Chỉ đạo các cấp, ban hành kế hoạch hành động toàn diện, đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức trong toàn xã hội về vai trò của khoa học công nghệ và chuyển đổi số. Tỉnh Lào Cai đã tổ chức học tập Nghị quyết 57 cho hơn 27.000 đại biểu tại gần 350 điểm cầu. Phong trào ‘Bình dân học vụ số’ đã được phát động, với trên 3.080 tổ công nghệ số cộng đồng và gần 20.000 thành viên.

Về hạ tầng, tỉnh đã triển khai mạng cáp quang phục vụ truy cập internet đến 99 xã, phường, đạt tỷ lệ 100%. Toàn tỉnh hiện có trên 4.100 trạm thu phát sóng thông tin di động 3G, 4G và 5G; cáp quang phủ 100% xã, phường. Bên cạnh đó, tỉnh cũng quan tâm đào tạo kỹ năng số cho hơn 41.000 lượt cán bộ, người dân và thành viên tổ chuyển đổi số; tập huấn cho 99 xã, phường thực hiện theo mô hình mới.

Tại hội nghị, Ban Chỉ đạo đã ra mắt 2 nền tảng số phục vụ công tác quản lý, điều hành của tỉnh Lào Cai, gồm Hệ thống báo cáo kinh tế – xã hội tỉnh Lào Cai và phần mềm biểu quyết, lấy ý kiến của Tỉnh ủy Lào Cai. Những nỗ lực của tỉnh Lào Cai trong việc phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số đã đạt được nhiều kết quả tích cực, tạo tiền đề quan trọng cho sự phát triển kinh tế – xã hội của tỉnh trong thời gian tới.

Để tiếp tục đẩy mạnh phát triển khoa học công nghệ và chuyển đổi số, tỉnh Lào Cai cần tiếp tục tăng cường vai trò lãnh đạo, chỉ đạo của các cấp ủy, chính quyền; tăng cường phối hợp giữa các sở, ban, ngành, đoàn thể và các địa phương; đẩy mạnh tuyên truyền, nâng cao nhận thức về vai trò của khoa học công nghệ và chuyển đổi số; đào tạo, bồi dưỡng nâng cao năng lực cho đội ngũ cán bộ; phát triển hạ tầng thông tin và tăng cường đầu tư cho khoa học và công nghệ. lao-ca.iportal.technology

Phát triển các viện nghiên cứu và trường đại học thành những chủ thể nghiên cứu mạnh đang là mục tiêu quan trọng được nhấn mạnh trong Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị. Để hiện thực hóa mục tiêu này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần tập trung vào nâng cao chất lượng, chiều sâu, cũng như tăng cường liên kết và tính khả thi của các đề tài nghiên cứu. Một yếu tố quan trọng khác là phát triển mô hình hợp tác chặt chẽ giữa các trường đại học, viện nghiên cứu, doanh nghiệp, và địa phương. Qua đó, tạo ra một chuỗi giá trị khép kín từ nghiên cứu cơ bản đến ứng dụng và thương mại hóa.

Theo đánh giá của các chuyên gia, một trong những thách thức lớn hiện nay là vấn đề tài chính cho hoạt động nghiên cứu. Trong bối cảnh ngân sách dành cho khoa học còn hạn chế, việc tập trung nguồn lực cho các nghiên cứu ứng dụng mang tính liên ngành và đa giai đoạn đang là một thách thức lớn. Hiện nhiều nghiên cứu chỉ mới dừng lại ở giai đoạn công bố trên các tạp chí quốc tế, báo cáo tại các hội nghị khoa học, hoặc tham gia các cuộc thi về khoa học mà chưa thể tiến tới giai đoạn chuyển giao công nghệ hoặc sản xuất thử nghiệm.

Để tháo gỡ khó khăn này, các viện nghiên cứu và trường đại học cần xây dựng cơ chế tài chính linh hoạt và hấp dẫn hơn. Điều này bao gồm việc thành lập quỹ hỗ trợ riêng cho các giai đoạn chuyển tiếp từ kết quả nghiên cứu cơ bản sang sản phẩm thử nghiệm, từ phòng thí nghiệm đến sản xuất trên quy mô lớn. Các sản phẩm nghiên cứu có tiềm năng ứng dụng cao nên được ươm tạo trong các trung tâm hỗ trợ khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Tại đây, các nhà khoa học, nhà đầu tư, và chuyên gia thị trường có thể làm việc cùng nhau để thúc đẩy quá trình thương mại hóa.

Bên cạnh hỗ trợ tài chính, việc tạo dựng cơ chế rõ ràng để tuyển dụng, sử dụng, và đãi ngộ đội ngũ nghiên cứu khoa học cũng là yếu tố quan trọng. Điều này đặc biệt cần thiết để thu hút và giữ chân các nhà khoa học trẻ, giúp họ có thể yên tâm cống hiến và phát triển sự nghiệp trong môi trường nghiên cứu tại Việt Nam. Sự thiết lập của một hệ sinh thái kết nối ba nhà: nhà nước – nhà khoa học – doanh nghiệp sẽ tạo điều kiện để các sản phẩm nghiên cứu được đưa vào thực tiễn một cách hiệu quả. Qua đó, đóng góp trực tiếp vào sự phát triển kinh tế – xã hội của đất nước.

Với định hướng phát triển khoa học công nghệ rõ ràng từ Nghị quyết 57, cùng với sự quan tâm và đầu tư đúng đắn từ Nhà nước, cũng như sự vào cuộc tích cực của các bên liên quan, nền khoa học công nghệ Việt Nam được kỳ vọng sẽ có những bước tiến quan trọng. Các viện nghiên cứu và trường đại học sẽ từng bước hình thành một hệ sinh thái nghiên cứu, ứng dụng, và thương mại hóa bền vững, trong đó họ thực sự giữ vai trò nòng cốt.

Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã chỉ ra thực trạng đáng lo ngại trong việc triển khai các hoạt động khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số. Nhiều bộ, ngành và địa phương chưa chủ động đăng ký nhu cầu kinh phí cho các hoạt động này, dẫn đến sự phát triển chưa tương xứng của khoa học và công nghệ nước ta. Điều này cho thấy việc tạo lập cơ chế và chính sách đủ mạnh để thu hút nhân tài trong lĩnh vực này trở nên cấp thiết hơn bao giờ hết.

Nguồn nhân lực chất lượng cao sẽ giúp Việt Nam thích ứng và phát huy được nội lực trong cuộc Cách mạng Công nghiệp 4.0. Tuy nhiên, việc triển khai thu hút nhân lực cho khoa học và công nghệ vẫn còn nhiều hạn chế. Chính sách đãi ngộ hiện tại chưa đủ mạnh, chưa đủ hấp dẫn để thu hút và giữ chân nhân tài. Do đó, cần có chính sách đột phá trong phát hiện, đào tạo, trọng dụng và đãi ngộ nhân tài, xây dựng môi trường làm việc sáng tạo và cạnh tranh lành mạnh.

Cùng với đó, việc thúc đẩy hợp tác giữa các viện, trường, doanh nghiệp và khu vực công trong đổi mới sáng tạo cũng là yếu tố quan trọng. Tại Kỳ họp thứ Chín vừa qua, Quốc hội đã thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo với nhiều chính sách có tính đột phá để khuyến khích những người nghiên cứu khoa học, công nghệ. Luật quy định rõ về chấp nhận rủi ro trong nghiên cứu khoa học, phát triển công nghệ và đổi mới sáng tạo.

Thủ tướng Chính phủ cũng đã chỉ rõ mốc thời gian để hoàn thiện các chính sách thu hút nguồn nhân lực. Điều quan trọng là các cơ quan liên quan phải sớm vào cuộc để triển khai thực hiện. Việc triển khai các chính sách này sẽ giúp Việt Nam phát triển mạnh mẽ khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, từ đó nâng cao năng lực cạnh tranh của đất nước.

Để đạt được mục tiêu này, cần phải có sự tham gia tích cực của các cơ quan, tổ chức và cá nhân. Sự phối hợp chặt chẽ giữa các bộ, ngành, địa phương và các viện, trường, doanh nghiệp là yếu tố quyết định sự thành công của việc triển khai các chính sách này. Chính phủ sẽ tiếp tục theo dõi và hỗ trợ các hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo để đảm bảo sự phát triển bền vững của đất nước.

Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo đang là những yếu tố then chốt để giúp các quốc gia phát triển bền vững. Với việc thông qua Luật Khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo, Việt Nam đã có cơ sở pháp lý để triển khai các hoạt động này một cách mạnh mẽ hơn. Quốc hội sẽ tiếp tục giám sát và hỗ trợ việc triển khai luật này để đảm bảo rằng các chính sách được thực hiện một cách hiệu quả.

Nhân lực chất lượng cao là yếu tố quyết định sự thành công của việc triển khai các hoạt động khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo. Do đó, việc thu hút và giữ chân nhân tài là nhiệm vụ quan trọng hàng đầu. Bộ Giáo dục và Đào tạo sẽ tiếp tục phối hợp với các cơ quan liên quan để triển khai các chính sách thu hút nhân tài và phát triển nguồn nhân lực chất lượng cao cho đất nước.