Thực trạng đội ngũ chuyên viên phụ trách giáo dục cấp xã hiện nay đang gặp nhiều khó khăn do thiếu chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục. Theo báo cáo của Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, Bộ Giáo dục và Đào tạo, khoảng 70-80% chuyên viên phụ trách giáo dục cấp xã không có chuyên môn trong lĩnh vực giáo dục. Điều này cho thấy việc đảm bảo chất lượng công việc của đội ngũ này đang là một thách thức lớn.

Cục Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục đã tiến hành khảo sát và thống kê, kết quả cho thấy chỉ khoảng 20-30% công chức giáo dục cấp xã hiện nay có chuyên môn hoặc kinh nghiệm làm việc trong lĩnh vực giáo dục. Còn lại, họ đến từ nhiều bộ phận khác như phòng Dân tộc và Tôn giáo, Tư pháp, Đoàn thanh niên, phòng Nông nghiệp và Môi trường, Thanh tra huyện, phòng Nội vụ, hội Chữ thập đỏ… Nhiều người trong số họ không có trình độ chuyên môn về sư phạm, thậm chí không liên quan đến lĩnh vực giáo dục, bao gồm cử nhân quản lý đất đai, kỹ sư chăn nuôi, y khoa, kỹ sư xây dựng, cử nhân công nghiệp thực phẩm, dược sĩ, bác sĩ chuyên khoa cấp 1 nội tổng quát…

Ông Phạm Tuấn Anh, Phó Cục trưởng Nhà giáo và Cán bộ quản lý giáo dục, cho biết hiện hầu hết địa phương chỉ bố trí một người phụ trách giáo dục ở cấp xã, vài nơi ở Hà Nội và TP HCM có 2-3 người. Trong khi đó, số trường, học sinh ở nhiều xã, phường có thể từ vài nghìn tới hàng chục nghìn. Ông Tuấn Anh đánh giá đội ngũ phụ trách giáo dục cấp xã đang đối mặt với tình trạng quá tải về công việc. Ngoài ra, do thiếu kinh nghiệm và chuyên môn, các công chức giáo dục cấp xã đang gặp nhiều khó khăn trong công việc.

Chị Nguyễn Diệu Bình, chuyên viên phòng Văn hóa – Xã hội phường Láng, Hà Nội, chia sẻ rằng chị đã có chuyên môn về giáo dục, nhưng trước đây chỉ phụ trách cấp mầm non. Giờ chị phải đảm nhận cả cấp tiểu học, THCS, đây thực sự là khó khăn lớn với chị. Vì vậy, việc tìm ra giải pháp để hỗ trợ đội ngũ phụ trách giáo dục cấp xã là rất cần thiết.

Bộ Giáo dục và Đào tạo cho biết sẽ tổ chức tập huấn cho công chức giáo dục cấp xã cả nước, sau đó hoàn thành sổ tay, gồm các tình huống liên quan về nghiệp vụ ở cấp này. Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn khẳng định tập trung hỗ trợ cấp xã là yêu cầu cấp bách hiện nay. Người đứng đầu ngành giáo dục cho biết sẽ tiếp tục lắng nghe, nắm bắt tình hình để có những giải pháp phù hợp.

Trước thực trạng trên, việc tăng cường hỗ trợ và cung cấp các công cụ cần thiết cho đội ngũ phụ trách giáo dục cấp xã là rất quan trọng. Điều này không chỉ giúp họ nâng cao hiệu quả công việc mà còn đảm bảo chất lượng giáo dục tại các địa phương. Bộ Giáo dục và Đào tạo đang nỗ lực tìm kiếm giải pháp để giải quyết những khó khăn này, nhằm hỗ trợ tốt nhất cho đội ngũ phụ trách giáo dục cấp xã.

Nghị định 151 của Chính phủ, dự kiến có hiệu lực từ ngày 1/7/2025, đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc phân cấp, phân quyền trong quản lý nhà nước, hướng tới tinh thần ‘gần dân, sát dân’. Một nội dung trọng tâm của nghị định này là chuyển giao một số thẩm quyền quản lý đất đai về cấp xã. Đại biểu Quốc hội Phạm Văn Hòa chia sẻ quan điểm rằng việc giao thẩm quyền cho cấp xã là cần thiết, hợp lý và phù hợp với năng lực thực tiễn của chính quyền cơ sở.

Ông Hòa tin rằng Nghị định 151 cụ thể hóa chủ trương phân quyền, phân cấp đã được quy định trong Luật Tổ chức chính quyền địa phương. Việc trao thêm thẩm quyền cho cấp xã, bao gồm quản lý đất đai, là một bước tiến đúng đắn để phát huy tính tự chủ, linh hoạt trong điều hành, đặc biệt là khi các cấp cơ sở đang được củng cố về nhân sự, bộ máy và kinh nghiệm thực tiễn.

‘Cấp xã hiện nay có đủ năng lực, đủ điều kiện, trình độ để thực hiện các nhiệm vụ rất rõ ràng trong quản lý nhà nước,’ ông Hòa khẳng định. Chính quyền xã không còn là cấp yếu như trước kia; nhiều công việc trước đây của cấp huyện đã và đang được giao cho xã xử lý.

Ông Hòa cũng chỉ ra rằng cán bộ lãnh đạo xã hiện nay được điều động từ cấp huyện hoặc tỉnh xuống, phần lớn là những người đã có kinh nghiệm công tác quản lý nhà nước. Hệ thống tổ chức hành chính cấp xã cũng đã được kiện toàn với đầy đủ các bộ phận chuyên môn.

Tuy nhiên, ông Hòa cũng nhấn mạnh rằng quyền lực càng lớn thì trách nhiệm càng cao, đặc biệt trong lĩnh vực phức tạp như đất đai. Sự giám sát, hỗ trợ từ cấp trên là điều kiện bắt buộc để đảm bảo cấp xã thực hiện đúng luật, đúng thẩm quyền và không lạm dụng quyền lực.

Ông đề xuất cần có sự phân cấp rõ ràng và tuân thủ theo các quy định của luật đất đai, luật đấu thầu, luật đầu tư hiện hành. Cần giới hạn loại dự án, diện tích đất hoặc giá trị mà cấp xã được quyết định. Đồng thời, cần tăng cường giám sát, kiểm tra từ cấp trên và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ cấp xã.

Về nguy cơ lạm quyền, ông Hòa không né tránh thực tế này và nhấn mạnh rằng phân quyền là cần thiết nhưng phải song hành với kiểm tra, giám sát để tránh tình trạng lạm quyền, lợi dụng chức vụ để trục lợi.

Từ thực tiễn địa phương và kinh nghiệm giám sát tại Quốc hội, ông Hòa kiến nghị một số vấn đề cốt lõi để việc phân cấp, phân quyền cho cấp xã được thực hiện hiệu quả, bao gồm phân quyền đúng mức, đúng người; tăng cường giám sát, kiểm tra; và đào tạo, bồi dưỡng cán bộ.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Lâm Đồng, ông Nguyễn Hồng Hải, vừa yêu cầu các cơ quan chức năng tăng cường kiểm kê và giám sát chặt chẽ việc sử dụng đất trong vùng dự án cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc và Bảo Lộc – Liên Khương. Yêu cầu này nhằm ngăn chặn tình trạng người dân lợi dụng chính sách bồi thường và giải phóng mặt bằng bằng cách trồng cây hoặc tăng mật độ canh tác trên đất thuộc phạm vi thu hồi của dự án.

Ngày 18/7, ông Nguyễn Hồng Hải cùng đoàn công tác của tỉnh đã tiến hành khảo sát tiến độ các công trình và tiểu dự án phục vụ cho việc xây dựng hai dự án cao tốc trên. Đoàn công tác đã khảo sát các khu vực xây dựng khu tái định cư và làm việc với lãnh đạo các phường, xã có cao tốc đi qua và Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lâm Đồng.

Tại cuộc làm việc, đại diện Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lâm Đồng cho biết, thời gian qua, đơn vị đã kiểm tra và ghi nhận một số người dân tổ chức trồng cây hoặc tăng mật độ canh tác trên diện tích đất thuộc phạm vi thu hồi của dự án. Điều này cho thấy dấu hiệu lợi dụng chính sách trong bồi thường và giải phóng mặt bằng.

Ông Nguyễn Hồng Hải đã yêu cầu các địa phương tăng cường quản lý đất đai đối với các trường hợp đã thông báo thu hồi đất và giải phóng mặt bằng. Đồng thời, tổ chức kiểm kê chặt chẽ để tránh xảy ra việc xây dựng, trồng cây để lợi dụng chính sách bồi thường. Lãnh đạo tỉnh Lâm Đồng cũng đề nghị địa phương xử lý nghiêm các trường hợp vi phạm.

Đối với các vị trí được chọn để xây dựng khu tái định cư phục vụ hai dự án cao tốc, ông Nguyễn Hồng Hải yêu cầu Ban Quản lý dự án đầu tư xây dựng tỉnh Lâm Đồng sớm triển khai thực hiện ở khu vực đã đủ điều kiện. Đồng thời, phối hợp với các đơn vị liên quan để rà soát và hoàn thiện thủ tục đối với khu vực chưa đảm bảo về quy hoạch.

Cao tốc Bảo Lộc – Liên Khương có chiều dài hơn 73km, với tổng vốn đầu tư gần 18.000 tỷ đồng. Dự án này được khởi công vào ngày 29/6 và dự kiến hoàn thành vào cuối năm 2027. Tuyến cao tốc này được thiết kế 4 làn xe, cho phép tốc độ khai thác 80-100km/h.

Cao tốc Tân Phú – Bảo Lộc được UBND tỉnh Lâm Đồng phê duyệt vào tháng 6 với chiều dài 65,88km, tổng vốn đầu tư gần 18.000 tỷ đồng. Dự án này đi qua địa bàn 2 tỉnh là Đồng Nai và Lâm Đồng.