Một nghiên cứu gần đây được đăng trên tạp chí Nature Food đã đưa ra bằng chứng cho thấy việc áp dụng các phương pháp xử lý rác thải thực phẩm như ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí hoặc tái chế làm thức ăn chăn nuôi có thể giảm thiểu đáng kể lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường. Hiện tượng lãng phí thực phẩm đang trở nên nghiêm trọng khi gần một phần ba lượng thực phẩm sản xuất ra toàn cầu không được tiêu thụ mà bị lãng phí, gây ra tổn thất lớn về đất đai, nước và năng lượng.

Rác thải thực phẩm không chỉ gây tổn thất tài nguyên mà còn là nguồn phát thải khí metan, một loại khí nhà kính có sức làm ấm Trái đất mạnh gấp 80 lần CO₂ trong vòng 20 năm. Khi bị chôn lấp trong điều kiện yếm khí, rác thải thực phẩm phát thải khí metan, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến môi trường. Nhóm nghiên cứu bao gồm 60 nhà khoa học đã thực hiện nghiên cứu dựa trên dữ liệu từ 91 nghiên cứu thực địa tại 29 quốc gia để đánh giá các phương pháp xử lý rác thải thực phẩm.

Ba phương pháp được đánh giá trong nghiên cứu này bao gồm: ủ phân hữu cơ, tiêu hủy kỵ khí để tạo ra biogas nhằm sản xuất năng lượng tái tạo và tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi. Theo Giáo sư Zhengxia Dou, một trong những tác giả chính của nghiên cứu, các nước có hệ thống sản xuất và tiêu dùng lương thực thực phẩm lớn như Trung Quốc, Mỹ và Liên minh châu Âu là những điểm nóng phát thải methane từ chôn lấp rác thực phẩm.

Nếu các quốc gia chấm dứt hình thức xử lý này, lượng phát thải có thể giảm tương đương với khí methane mà gần 9 triệu con bò sữa thải ra. Điều này cho thấy tiềm năng giảm phát thải khí nhà kính thông qua việc thay đổi phương pháp xử lý rác thải thực phẩm.

Phương pháp tái chế rác thải thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi không chỉ giúp giảm phát thải mà còn tiết kiệm tài nguyên. Ví dụ, nếu Trung Quốc tái chế rác thực phẩm làm thức ăn chăn nuôi, có thể giảm được hơn 5% diện tích đất trồng đậu tương và ngô, những loại cây chủ lực dùng làm thức ăn chăn nuôi. Diện tích này có thể được chuyển sang sản xuất lương thực cho con người hoặc phục vụ mục đích bảo tồn.

Tái chế rác thực phẩm được xem là giải pháp khả thi, chi phí thấp và đã được kiểm chứng ngoài thực tế. Quan trọng hơn, nó mang lại nhiều lợi ích cùng lúc, vừa giảm phát thải, vừa tiết kiệm tài nguyên. Tuy nhiên, giải pháp này không chỉ phụ thuộc vào chính sách mà còn cần sự thay đổi từ mỗi người tiêu dùng. Giảm lãng phí thực phẩm cần bắt đầu ngay từ trong bếp của mỗi gia đình, thông qua việc lên kế hoạch mua sắm, bảo quản thực phẩm hợp lý và sử dụng thực phẩm một cách hiệu quả.

Như vậy, xử lý rác thải thực phẩm một cách hiệu quả không chỉ góp phần giảm thiểu biến đổi khí hậu mà còn giúp sử dụng tài nguyên một cách bền vững. Thông qua các biện pháp như tái chế làm thức ăn chăn nuôi, ủ phân hữu cơ hoặc tiêu hủy kỵ khí, chúng ta có thể giảm đáng kể lượng khí nhà kính phát thải ra môi trường và hướng tới một tương lai bền vững hơn.

Xu hướng ẩm thực bền vững đang ngày càng lan rộng trong ngành công nghiệp F&B (Thực phẩm và Đồ uống), khi các đầu bếp hàng đầu thế giới tìm cách biến rác thải thực phẩm thành những món ăn đẳng cấp và sáng tạo. Tại thành phố Sydney, Úc, nhà hàng hải sản Saint Peter do đầu bếp Josh Niland điều hành đã tạo ra những món ăn độc đáo từ các nguyên liệu thường bị bỏ đi. Theo đó, Niland và đội ngũ của ông đã xây dựng một quy trình xử lý cá tại một cơ sở chuyên biệt, giúp tận dụng tới 90% nguyên liệu, một con số đáng ấn tượng so với mức trung bình 45-55% theo cách truyền thống.

Không chỉ tại Úc, nhiều nhà hàng trên toàn thế giới cũng đã bắt đầu chuyển hướng sang mô hình ẩm thực bền vững. Tại Thái Lan, nhà hàng cao cấp Jaras đã quyết định chuyển sang mô hình bền vững hoàn toàn, hợp tác với Tổ chức Bảo tồn Thiên nhiên Thế giới (WWF) Thái Lan để nghiên cứu các loài xâm lấn và liên kết với nông dân nhỏ để xây dựng thực đơn 9 món không rác thải. Bếp trưởng Marco Turatti cho biết rằng việc theo đuổi mô hình ‘không rác’ không chỉ giúp giảm thiểu lãng phí mà còn là động lực sáng tạo mới cho đội ngũ của ông.

Tại Mỹ, nhà hàng Vespertine của đầu bếp Jordan Kahn đã đi một bước xa hơn khi loại bỏ hoàn toàn thùng rác trong bếp. Kahn và đội ngũ của mình đã tối ưu hóa việc sử dụng mọi nguyên liệu giữa bếp và quầy bar. Ví dụ, quả chanh dây được chia thành ba phần, mỗi phần đều có vai trò riêng trong thực đơn nhiều món của nhà hàng. Qua đó, Kahn kỳ vọng rằng mô hình này có thể giảm thiểu đáng kể lượng rác thải thực phẩm.

Không chỉ dừng lại ở đó, nhiều nhà hàng khác cũng đã tham gia vào phong trào ẩm thực bền vững. Nhà hàng Shia ở Washington D.C. là một không gian kết hợp giữa bếp cao cấp và trung tâm nghiên cứu phi lợi nhuận, do đầu bếp Edward Lee sáng lập. Nơi đây đã hợp tác cùng các trường đại học để phát triển mô hình bền vững, thử nghiệm xử lý rác bằng cách hút ẩm.

Xu hướng ‘ẩm thực từ rác’ đang lan rộng trên toàn cầu, với nhiều đầu bếp lựa chọn con đường sáng tạo hơn: khai thác những gì từng bị bỏ đi. Từ xương cá thành mì, da cá thành topping, mắt cá thành món tráng miệng – mọi bộ phận tưởng như vô dụng đều có thể ‘lên bàn tiệc’. Những mô hình thành công ở Úc, Mỹ, Thái Lan đang truyền cảm hứng cho các nhà hàng và đầu bếp trên khắp thế giới. Bằng cách biến rác thải thành tài nguyên, ngành ẩm thực đang dần thay đổi cách nhìn về vấn đề lãng phí thực phẩm và hướng tới một tương lai bền vững hơn.