Phát triển nguồn nhân lực khoa học và công nghệ (KH&CN) đóng vai trò then chốt trong việc thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế – xã hội, đặc biệt trong bối cảnh Cách mạng công nghiệp 4.0 đang diễn ra mạnh mẽ. Việt Nam đã có những nỗ lực đáng kể trong việc phát triển nguồn nhân lực KH&CN, nhưng vẫn còn nhiều thách thức cần được giải quyết để đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Thực trạng phát triển nguồn nhân lực KH&CN ở Việt Nam cho thấy những thành tựu đáng kể. Số lượng nhân lực nghiên cứu và phát triển (R&D) đã tăng đều đặn, từ khoảng 112.583 người vào năm 2018 lên 197.887 người vào năm 2021. Đội ngũ nhà khoa học có trình độ cao cũng gia tăng, với số lượng cán bộ có trình độ sau đại học trong lĩnh vực KH&CN tăng đáng kể. Điều này cho thấy sự quan tâm và đầu tư của Việt Nam vào lĩnh vực KH&CN đã mang lại kết quả tích cực.

Tuy nhiên, vẫn còn một số hạn chế và thách thức cần được giải quyết. Tỷ lệ nhân lực R&D trên dân số còn thấp, chỉ đạt khoảng 8-9 người trên một vạn dân vào năm 2023. Năng suất lao động chưa cao, với năng suất lao động năm 2024 ước đạt khoảng 218 triệu đồng/lao động. Khoảng cách giữa đào tạo và yêu cầu thực tiễn vẫn còn lớn, với nhiều doanh nghiệp phản ánh rằng sinh viên mới tốt nghiệp thường cần đào tạo lại để đáp ứng yêu cầu công việc. Điều này cho thấy cần có sự điều chỉnh và cải thiện trong việc đào tạo và phát triển nguồn nhân lực KH&CN.

Để thúc đẩy phát triển nguồn nhân lực KH&CN, cần thực hiện một số giải pháp quyết liệt. Trước hết, cần đổi mới mạnh mẽ đào tạo và phát triển nhân lực KH&CN, bao gồm việc cập nhật chương trình đào tạo, tăng cường thực hành và gắn kết giữa nhà trường, viện nghiên cứu và doanh nghiệp. Việc này sẽ giúp sinh viên và học viên có được kiến thức và kỹ năng phù hợp với yêu cầu thực tiễn.

Ngoài ra, cần hoàn thiện cơ chế, chính sách thu hút và trọng dụng nhân tài, bao gồm việc xây dựng thang lương, phụ cấp đặc thù và cạnh tranh. Điều này sẽ giúp thu hút và giữ chân những nhân tài trong lĩnh vực KH&CN. Tăng cường đầu tư và đa dạng hóa nguồn lực tài chính cho phát triển nhân lực KH&CN cũng là một giải pháp quan trọng, bao gồm việc phấn đấu đạt mức 1% GDP trong ngắn hạn và hướng tới 2% trong dài hạn.

Cuối cùng, việc xây dựng văn hóa đổi mới sáng tạo cũng là một yếu tố quan trọng. Điều này bao gồm việc thay đổi cách đánh giá, tạo không gian cho thử nghiệm và thúc đẩy tinh thần khởi nghiệp đổi mới sáng tạo. Văn hóa đổi mới sáng tạo sẽ giúp tạo ra môi trường thuận lợi cho sự phát triển của nguồn nhân lực KH&CN.

Kết luận, phát triển nguồn nhân lực KH&CN là một nhiệm vụ quan trọng trong việc thúc đẩy công nghiệp hóa, hiện đại hóa và phát triển kinh tế – xã hội của Việt Nam. Với những nỗ lực và giải pháp quyết liệt, Việt Nam có thể xây dựng một đội ngũ nhân lực KH&CN chất lượng cao, đáp ứng yêu cầu phát triển và hội nhập quốc tế.

Chính phủ Mỹ mới đây đã công bố mức thuế mới đối với hàng hóa nhập khẩu, mang lại tin vui cho các doanh nghiệp Việt Nam trong việc phục hồi sản xuất và xuất khẩu. Trước đó, nhiều doanh nghiệp Việt Nam đã tạm ngừng sản xuất do lo ngại về mức thuế cao từ Mỹ, dẫn đến mất đơn hàng xuất khẩu. Thông tin mới này đã giúp doanh nghiệp yên tâm tái sản xuất, và thị trường lao động cũng dần sôi động trở lại.

Nhiều đơn hàng tăng trở lại đã giúp các doanh nghiệp sản xuất hàng hóa xuất khẩu sang thị trường Mỹ tái khởi động sản xuất. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng bắt đầu nhận được đơn hàng trở lại từ các đối tác Mỹ. Ông Vương Siêu Tín, Phó Chủ tịch Hiệp hội Gốm sứ Bình Dương, cho biết các doanh nghiệp trong hiệp hội đã có thêm nhiều đối tác liên hệ, ký hợp tác. Đây là tín hiệu đáng mừng để ổn định sản xuất và lấy lại đà tăng trưởng.

Tuy nhiên, các doanh nghiệp vẫn phải đối mặt với áp lực chia sẻ thuế và nỗi lo hạ tầng. Do đó, nhiều doanh nghiệp đã chủ động tìm kiếm và mở rộng sang các thị trường mới tiềm năng khác. Bên cạnh nỗ lực tự thân của doanh nghiệp, họ cũng mong muốn cơ quan chức năng hỗ trợ để có thể tìm kiếm được đơn hàng thông qua các hội nghị xúc tiến thương mại.

Bà Huỳnh Đinh Khánh Linh, Giám đốc Trung tâm Thương mại Thế giới Bình Dương, khẳng định trung tâm sẽ chủ động kết nối với các sở, ngành để tổ chức các hội nghị xúc tiến thương mại, giúp doanh nghiệp có thêm cơ hội mới, tiếp cận các thị trường mới. Điều này sẽ hỗ trợ tích cực cho doanh nghiệp trong việc tìm kiếm đơn hàng và mở rộng thị trường xuất khẩu.

Mặc dù vậy, các doanh nghiệp vẫn lo ngại về hạ tầng giao thông chưa đồng bộ và chi phí cảng biển cao, dẫn đến chi phí vận chuyển tăng cao. Ông Lê Văn Danh, Phó Giám đốc Sở Công Thương TP.HCM, thừa nhận hạ tầng giao thông đang là điểm nghẽn lớn nhất trong hoạt động phát triển logistics. Sở Công Thương đang phối hợp với các đơn vị liên quan để rà soát, đề xuất các giải pháp nhằm cải thiện hạ tầng giao thông, giảm thiểu chi phí vận chuyển và hỗ trợ doanh nghiệp trong hoạt động xuất khẩu.

Trước những thách thức và cơ hội mới, các doanh nghiệp Việt Nam cần chủ động thích nghi và linh hoạt trong việc điều chỉnh chiến lược sản xuất và xuất khẩu. Việc tận dụng các cơ hội từ các thị trường mới và cải thiện hạ tầng giao thông sẽ là yếu tố quan trọng giúp doanh nghiệp tăng cường năng lực cạnh tranh và phát triển bền vững.

Thông tin mới về mức thuế từ Mỹ đã mang lại hy vọng cho sự phục hồi và tăng trưởng của các doanh nghiệp Việt Nam. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ từ cơ quan chức năng và nỗ lực tự thân của doanh nghiệp sẽ là chìa khóa giúp họ vượt qua thách thức và tận dụng các cơ hội mới trong thời gian tới.

Thành phố Hồ Chí Minh, đô thị lớn nhất Việt Nam sau khi sáp nhập, đang đối mặt với những thách thức không nhỏ trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. Để vượt qua giai đoạn này, các doanh nghiệp và chuyên gia cho rằng thành phố cần thiết lập một cơ chế riêng biệt, đơn giản hóa các thủ tục hành chính và cải thiện môi trường đầu tư.

Ngày 17/7, Sở Công Thương TP.HCM đã tổ chức một buổi tọa đàm với chủ đề ‘Động lực phát triển công nghiệp TP.HCM – Từ tiềm năng đến hành động’. Tại đây, ông Paek Hee Sung, đại diện của Công ty Kumho Tire Việt Nam, đã nhấn mạnh rằng việc sáp nhập các tỉnh vào TP.HCM mang lại cơ hội lớn cho doanh nghiệp, nhưng cũng đòi hỏi sự cải thiện về dịch vụ hành chính. Ông Paek đề xuất thiết lập một ‘cửa riêng’ cho doanh nghiệp, đường dây nóng hỗ trợ doanh nghiệp và đơn giản hóa các thủ tục hành chính. Ngoài ra, ông cũng nhấn mạnh tầm quan trọng của việc nâng cấp hạ tầng công nghiệp như điện, giao thông, logistics và mở rộng các chính sách về chuyển giao công nghệ và đào tạo nguồn nhân lực chuyên môn.

Bà Lý Kim Chi, Phó chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp TP.HCM, cho rằng sau khi hợp nhất, TP.HCM cần có tư duy mới trong hoạch định chính sách công nghiệp. Bà đề xuất thành phố cần quy hoạch lại công nghiệp đồng bộ, toàn diện trong không gian mới của thành phố và xây dựng Chiến lược tổng thể phát triển công nghiệp đến năm 2040. Việc này sẽ giúp TP.HCM trở thành một trung tâm kinh tế, công nghiệp và công nghệ của cả nước.

Ông Phạm Văn Việt, Phó chủ tịch thường trực Hiệp Hội Dệt may thời trang TP.HCM, cho rằng việc TP.HCM mở rộng là cơ hội hiếm có để tái cấu trúc vai trò của thành phố trong hệ sinh thái sản xuất quốc gia. Ông đề xuất Ngân hàng Nhà nước cần thử nghiệm gói tín dụng xanh riêng cho ngành dệt may và xây dựng quỹ bảo lãnh chuỗi xuất xứ. Điều này sẽ giúp các doanh nghiệp trong ngành dệt may và thời trang có thể tiếp cận vốn vay dễ dàng hơn và phát triển bền vững.

Trước những thách thức và cơ hội mới, TP.HCM cần chủ động coi kinh tế xanh là trục nghiệm tiếp theo. Từ ngày 1/7, TP.HCM chính thức hợp nhất với hai tỉnh Bình Dương và Bà Rịa – Vũng Tàu, tạo thành một ‘siêu đô thị’ lớn nhất cả nước, với quy mô GRDP ước đạt hơn 2,7 triệu tỷ đồng. Điều này sẽ tạo ra một không gian kinh tế mới với nhiều cơ hội cho các doanh nghiệp và nhà đầu tư.

Để đạt được mục tiêu tăng trưởng kinh tế, TP.HCM cần tiếp tục là điểm đến của các nhà đầu tư. Thành phố cần cải thiện môi trường đầu tư, đơn giản hóa thủ tục hành chính và cung cấp các chính sách hỗ trợ doanh nghiệp. Đồng thời, các doanh nghiệp cũng cần phải chủ động đổi mới, nâng cao năng lực cạnh tranh và tận dụng các cơ hội mới để phát triển.

Đội tuyển Việt Nam đã tạo nên một cột mốc lịch sử tại Kỳ thi Olympic Hóa học Quốc tế (ICHO) 2025 khi giành được 4 Huy chương Vàng, trong đó có 2 Huy chương Vàng nằm trong top 10. Đây là lần đầu tiên Việt Nam đạt được thành tích ấn tượng như vậy trong một Kỳ thi ICHO được tổ chức trực tiếp. Thành tích này không chỉ phản ánh sự xuất sắc của học sinh Việt Nam mà còn cho thấy sự đầu tư và phát triển của giáo dục trong nước. Những nỗ lực không ngừng nghỉ của các em học sinh, giáo viên và cả hệ thống giáo dục đã mang lại kết quả đáng tự hào này.

Bên cạnh tin vui từ giới giáo dục, kết quả điều tra xu hướng kinh doanh của các doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và xây dựng quý II và dự báo quý III/2025 của Cục Thống kê (Bộ Tài Chính) cũng vừa được công bố. Theo đó, hơn 37% số doanh nghiệp ngành công nghiệp chế biến, chế tạo đánh giá hoạt động sản xuất kinh doanh quý III/2025 sẽ tốt lên so với quý II/2025. Thậm chí, 43,5% số doanh nghiệp cho rằng sẽ ổn định hơn. Ngành xây dựng cũng ghi nhận 26,3% doanh nghiệp dự báo quý III/2025 thuận lợi hơn và 42,6% doanh nghiệp nhận định giữ ổn định so với quý II/2025.

Những con số này cho thấy sự chuyển biến tích cực trong tâm lý của các doanh nghiệp thuộc các ngành trọng yếu. Việc các doanh nghiệp dự báo tình hình kinh doanh sẽ khả quan hơn trong quý III cho thấy niềm tin vào sự phục hồi và phát triển của nền kinh tế sau thời gian khó khăn. Sự ổn định và phát triển của các ngành công nghiệp chế biến, chế tạo và xây dựng đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy tăng trưởng kinh tế và tạo ra cơ hội việc làm cho người lao động.

Trước những tín hiệu tích cực từ cả giới giáo dục và kinh doanh, có thể thấy rằng nền kinh tế và xã hội đang đi đúng hướng. Việc kết hợp giữa phát triển giáo dục và hỗ trợ doanh nghiệp đang tạo ra những kết quả khả quan. Dự báo cho quý III/2025 và các quý tiếp theo sẽ tiếp tục phản ánh những nỗ lực của cả doanh nghiệp và Chính phủ trong việc tạo ra môi trường kinh doanh thuận lợi và ổn định.

Trong bối cảnh hiện nay, việc xây dựng và phát triển các ngành công nghiệp, đặc biệt là công nghiệp chế biến, chế tạo và xây dựng, sẽ là chìa khóa giúp nền kinh tế Việt Nam phát triển bền vững. Đồng thời, giáo dục sẽ tiếp tục đóng vai trò quan trọng trong việc đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao, đáp ứng nhu cầu của các ngành công nghiệp hiện đại. Cuộc Olympic Hóa học Quốc tế (ICHO) 2025 và các hoạt động kinh doanh trong quý III/2025 sẽ là cơ sở quan trọng để đánh giá và dự báo xu hướng phát triển trong thời gian tới.

Xu hướng tích cực này cũng có thể mở ra nhiều cơ hội cho việc đầu tư và hợp tác quốc tế, đặc biệt trong các lĩnh vực công nghệ cao và chuyển giao công nghệ. Việc các doanh nghiệp trong nước bắt đầu nhìn nhận tương lai với nhiều lạc quan hơn sẽ mang lại nhiều triển vọng cho người lao động và các nhà đầu tư.