Phát hiện tia sáng từ vụ lỗ đen xé sao ở thiên hà lân cận

Linh — Tue, 30 Sep 2025 22:40:15 +0000

Một sự kiện vũ trụ hiếm hoi và thú vị vừa được phát hiện bởi các đài quan sát tia X trên Trái Đất, hé lộ sự tồn tại của một loại ‘quái vật vũ trụ’ bí ẩn. Các nhà khoa học đã phát hiện ra một nguồn tia X mạnh, được gọi là HLX-1, nằm trong một thiên hà cách chúng ta khoảng 450 triệu năm ánh sáng. Sự kiện này là kết quả của một vụ lỗ đen xé sao, hay còn gọi là ‘gián đoạn thủy triều’ (TDE), khi một lỗ đen khối lượng trung bình thức giấc và bắt đầu ‘ăn thịt’ một ngôi sao.

Bắt được tín hiệu lạ từ “mắt xích còn thiếu của vũ trụ” – Ảnh 2.

Các nhà nghiên cứu cho biết lỗ đen này có khối lượng trung gian, nằm giữa lỗ đen siêu khối lượng và lỗ đen khối lượng sao, với khối lượng nặng gấp 100-100.000 lần Mặt Trời. Sự tồn tại của loại lỗ đen này đã được lý thuyết hóa, nhưng chưa bao giờ được quan sát trực tiếp. Việc phát hiện ra HLX-1 đã giúp các nhà khoa học có cơ hội nghiên cứu về loại lỗ đen này và làm sáng tỏ các bí ẩn về vũ trụ.

Sự kiện HLX-1 đã được quan sát vào năm 2009, sau đó nó sáng hơn gấp 100 lần vào năm 2012 và mờ đi vào năm 2023. Các nhà khoa học tin rằng lỗ đen này có thể đã gắn bó với một ngôi sao khổng lồ và ăn dần ngôi sao, dẫn đến các vụ bùng nổ lặp đi lặp lại. Điều này có nghĩa là lỗ đen có thể tiếp tục trải qua các giai đoạn hoạt động và nghỉ, tạo ra các vụ bùng nổ tia X mạnh.

“Bây giờ chúng ta cần chờ xem liệu nó có bùng phát nhiều lần không, hay có một điểm khởi đầu, một đỉnh điểm, và bây giờ nó sẽ giảm dần cho đến khi biến mất” – nhà thiên văn học Roberto Soria thuộc Viện Vật lý thiên văn quốc gia Ý, đồng tác giả, cho biết. Sự phát hiện này mang lại hy vọng mới cho việc nghiên cứu về sự hình thành của lỗ đen siêu khối lượng và giúp giải đáp các bí ẩn về vũ trụ.

Các nhà khoa học hy vọng rằng việc nghiên cứu HLX-1 sẽ giúp họ hiểu rõ hơn về sự hình thành và tiến hóa của lỗ đen, cũng như vai trò của chúng trong vũ trụ. Với việc tiếp tục quan sát và nghiên cứu, các nhà khoa học có thể sẽ khám phá ra nhiều bí ẩn vũ trụ hơn nữa.

Để tìm hiểu thêm về phát hiện này, bạn có thể tham khảo bài báo nghiên cứu được công bố trên tạp chí Monthly Notices of the Royal Astronomical Society.

Đám mây khí liên sao chứa cồn ethanol trong vũ trụ không phải ‘thiên đường bia’

Linh — Wed, 17 Sep 2025 12:07:55 +0000

Trong một đêm của năm 1995, một khám phá quan trọng đã được thực hiện, làm thay đổi hoàn toàn quan niệm của chúng ta về sự rộng lớn và phức tạp của vũ trụ: sự phát hiện ra một đám mây ethanol khổng lồ, được biết đến với cái tên G34.3. Đây là một bước tiến quan trọng trong lĩnh vực thiên văn học, giúp chúng ta hiểu rõ hơn về sự hình thành của các ngôi sao và thành phần hóa học đa dạng của vũ trụ.

Sự hiện diện của rượu và các phân tử hữu cơ phức tạp khác trong không gian rất quan trọng vì những phân tử này được coi là thành phần cấu tạo nên sự sống và có thể giúp các nhà khoa học hiểu được thành phần hóa học của không gian giữa các vì sao và nguồn gốc tiềm ẩn của sự sống.

Đám mây G34.3 là một đám mây khí liên sao, hay còn gọi là tinh vân, nằm cách Trái Đất khoảng 10.000 năm ánh sáng. Đám mây này có đường kính gấp 1.000 lần đường kính Hệ Mặt Trời, tạo nên một cấu trúc vũ trụ khổng lồ. Điểm đặc biệt của đám mây này là sự hiện diện của cồn etylic, một loại cồn tương tự như cồn được sử dụng trong đồ uống. Lượng cồn trong G34.3 thật令人惊讶, với khả năng cung cấp 400 nghìn tỷ pint bia.

Thế nhưng, mặc dù có vẻ như đây là một ‘bữa tiệc bia thượng hạng’ trong trí tưởng tượng của nhiều người đang trôi nổi trong không gian, các nhà khoa học lại có một tin xấu: đám mây này không thích hợp để con người tiêu thụ. Tiến sĩ Lisa Harvey-Smith, người đứng đầu nhóm nghiên cứu, giải thích rằng đám mây này còn chứa một số hóa chất độc hại khác như carbon dioxide, amoniac và hydro xyanua. Vì vậy, thay vì là một thiên đường cho những người mê bia, G34.3 là một ‘phòng thí nghiệm’ hóa học khổng lồ, chứa đầy những hợp chất phức tạp và độc hại.

Các nhà thiên văn học sử dụng kính viễn vọng, như Kính viễn vọng không gian James Webb, để phân tích ánh sáng hồng ngoại phát ra từ những đám mây này và xác định sự hiện diện của các phân tử cụ thể, bao gồm cả rượu.

Việc phát hiện ra đám mây ‘rượu’ không chỉ dừng lại ở sự tò mò. Các nhà thiên văn học hy vọng sẽ tìm hiểu thêm về sự hình thành của các ngôi sao trong thiên hà của chúng ta thông qua những thông tin mới được khám phá về nó. Để đạt được điều này, các nhà khoa học đã sử dụng kính viễn vọng vô tuyến MERLIN của Vương quốc Anh để quan sát đám mây này và thu được những hình ảnh với độ nhạy cao hơn. Việc này đã giúp họ phát hiện ra maser methanol hay đám mây ‘rượu’.

Tiến sĩ Harvey-Smith cho biết: ‘Vẫn còn nhiều câu hỏi chưa có lời giải về sự ra đời của các ngôi sao khổng lồ bởi vì các trung tâm hình thành bị bụi che phủ. Bức xạ duy nhất có thể thoát ra là ở bước sóng vô tuyến, và mạng lưới MERLIN được nâng cấp hiện đang mang đến cho chúng ta cơ hội đầu tiên để nhìn sâu vào các vùng hình thành sao này và xem điều gì thực sự đang diễn ra’.

Phát hiện về G34.3 không chỉ làm phong phú thêm hiểu biết của chúng ta về thành phần hóa học của vũ trụ mà còn cung cấp một công cụ mạnh mẽ để nghiên cứu quá trình hình thành sao, một trong những bí ẩn lớn nhất của vũ trụ. Câu chuyện về đám mây ‘rượu’ khổng lồ này là một lời nhắc nhở rằng vũ trụ hoang dã, kỳ lạ và phức tạp hơn rất nhiều so với những gì chúng ta từng tưởng tượng, và mỗi khám phá mới lại mở ra một cánh cửa khác cho những điều chưa biết.

Sao – Doanhnhandatviet.net

Phát hiện tia sáng từ vụ lỗ đen xé sao ở thiên hà lân cận

Đám mây khí liên sao chứa cồn ethanol trong vũ trụ không phải ‘thiên đường bia’