Thị trường lao động hiện đang đối mặt với tình trạng mất cân đối giữa cung và cầu, khi những người lao động bị sa thải đang gặp khó khăn trong việc tìm kiếm công việc mới. Đồng thời, các doanh nghiệp vẫn còn nhiều vị trí tuyển dụng nhưng gặp thách thức trong quá trình tìm kiếm nhân sự phù hợp. Theo báo cáo Thị trường lao động quý II/2025 của nền tảng tìm kiếm việc làm Vieclam24h, làn sóng sa thải vẫn tiếp tục diễn ra mạnh mẽ trong nửa đầu năm nay, gây ảnh hưởng trực tiếp đến tâm lý của người lao động và làm cho quá trình tìm kiếm việc làm mới trở nên khó khăn hơn.

Báo cáo chỉ ra rằng, hơn 72,7% người lao động chủ động quay trở lại thị trường lao động. Tuy nhiên, chỉ 24,7% trong số họ tìm được công việc phù hợp trong thời gian ngắn. Điều này phản ánh một thực tế rằng, hành trình tái hòa nhập thị trường lao động sau khi bị sa thải đang gặp nhiều thách thức. Về phía doanh nghiệp, vẫn tồn tại tình trạng thiếu nhân sự nghiêm trọng. Có đến 77,4% công ty đánh giá rằng việc tuyển dụng đang khó khăn hơn so với cùng kỳ năm trước. Đặc biệt, khó khăn này tập trung ở nhóm nhân viên chính thức và cấp trung – những vị trí then chốt trong vận hành của doanh nghiệp.

Tình trạng có cung có cầu nhưng không khớp nhau đang diễn ra phổ biến. Những con số trên thể hiện sự gián đoạn ngày càng lớn trong việc kết nối giữa người tìm việc và nhà tuyển dụng. Vấn đề không chỉ nằm ở năng lực của người lao động mà còn đến từ sự khác biệt về kỳ vọng, tâm lý và niềm tin sau các đợt cắt giảm nhân sự.

Nhóm tuổi từ 45-54 và 35-44 đang bị ảnh hưởng không tương xứng bởi làn sóng sa thải. Đặc biệt, tỷ lệ bị sa thải trong nhóm tuổi 45-54 là 9,5%, trong khi tỷ lệ ở lại chỉ đạt 4,1%. Về cấp bậc, các công ty có xu hướng tối ưu hóa bộ máy bằng cách giảm nhân sự cấp thấp. Do đó, nhân viên chính thức chiếm 42,5% trong nhóm nhân sự phải rời đi, so với chỉ 32,8% được giữ lại.

Khảo sát cũng chỉ ra rằng 70% người lao động bị sa thải rơi vào trạng thái cảm xúc tiêu cực. Cụ thể, 29,4% trong số họ lo lắng về tài chính cá nhân, phản ánh mối quan tâm cấp bách và thiết thực. Bên cạnh những con số ảm đạm này, một số tín hiệu tích cực cũng được ghi nhận. Có 14,3% người lao động cảm thấy bình thản và đã lường trước tình huống, 12,6% xem đây là cơ hội, và 3% cảm thấy giải thoát sau khi bị sa thải.

Sau khi trải qua những biến động về mặt cảm xúc, phần lớn người lao động quay trở lại thị trường để tìm kiếm việc làm mới. Tuy nhiên, quá trình này gặp nhiều rào cản và không hề đơn giản. Về phía doanh nghiệp, hoạt động tuyển dụng năm nay cũng được đánh giá là thách thức hơn so với cùng kỳ năm ngoái. Có 84,7% công ty cho biết họ gặp khó khăn trong việc tuyển dụng nhân sự ở cấp nhân viên chính thức.

Khó khăn lớn nhất mà các doanh nghiệp gặp phải là thiếu ứng viên có kỹ năng chuyên môn và kinh nghiệm phù hợp (46,3%). Tiếp theo đó là vấn đề về kỳ vọng quá cao của ứng viên (45,1%). Nhìn chung, sự mất cân đối trong tuyển dụng bắt nguồn từ sự khác biệt giữa kỳ vọng của nhân sự và chiến lược thu hút nhân tài của doanh nghiệp. Trong bối cảnh thị trường lao động biến động gần đây, đặc biệt là khi làn sóng sa thải diễn ra rộng rãi, người lao động đang tập trung hơn vào các yếu tố đảm bảo như phúc lợi (64%), công việc có tính ổn định (59,8%) và mức lương tốt (58,7%).

Một trường hợp điển hình về thủ đoạn thao túng tâm lý đã được cơ quan chức năng phanh phui gần đây đã làm dấy lên mối quan ngại về những cách thức mà các đối tượng sử dụng để kiểm soát và ép buộc người khác. Trong trường hợp này, một nam thanh niên 18 tuổi đã trở thành nạn nhân của một thủ đoạn tinh vi, trong đó đối tượng đã sử dụng một câu nói đe dọa để kiểm soát hành động của anh.

Cụ thể, chỉ với câu nói “cuộc trò chuyện này chỉ có 2 người biết, nếu có người thứ 3 biết, công an lập tức đến nhà bắt giữ và phạt gia đình 150 triệu đồng”, các đối tượng đã thành công trong việc khiến nam thanh niên răm rắp làm theo yêu cầu của họ. Thông qua việc sử dụng thông tin sai lệch và đe dọa này, đối tượng đã đặt thanh niên vào tình thế khó khăn, buộc anh phải tuân theo yêu cầu của họ để tránh những hậu quả không mong muốn.

Việc sử dụng những thủ đoạn tinh vi như vậy để đạt được mục đích của mình đã làm nổi bật sự cần thiết của việc nâng cao cảnh giác và nhận thức trong cộng đồng về những hình thức thao túng tâm lý này. Đồng thời, cơ quan chức năng cũng cần tăng cường công tác phòng chống và xử lý nghiêm những trường hợp lợi dụng tâm lý để lừa đảo hoặc ép buộc người khác.

Trong bối cảnh đó, việc lan tỏa thông tin và kiến thức về cách nhận biết và phòng tránh những thủ đoạn thao túng tâm lý này trở nên quan trọng hơn bao giờ hết. Mọi người cần được trang bị những kỹ năng cần thiết để bảo vệ bản thân và không trở thành nạn nhân của những hành vi lừa đảo hoặc ép buộc.

Qua trường hợp này, cũng đặt ra một thách thức cho các cơ quan chức năng trong việc phát hiện và ngăn chặn những hành vi này. Cần có những biện pháp cụ thể và hiệu quả để giải quyết tình trạng này và bảo vệ quyền lợi, sự an toàn cho người dân.

Chúng ta hy vọng rằng qua những vụ việc được phanh phui, sẽ có thêm nhiều biện pháp để ngăn chặn những hành vi này trong tương lai.

Cập nhật thông tin pháp luật mới nhất.

Trong bối cảnh nghệ thuật sân khấu đang có xu hướng tìm lại chất lượng và chiều sâu, nhiều đạo diễn trẻ tại TP HCM đã lựa chọn cách dàn dựng vở diễn dựa trên nền tảng văn học vững chắc. Họ tập trung vào việc khai thác chiều sâu tâm lý nhân vật, xây dựng không gian đời thường và sử dụng lời thoại gần gũi nhưng giàu ẩn dụ để tạo nên các vở kịch dung dị nhưng thấm thía. Sự tham gia của những nghệ sĩ nổi tiếng như Hoài Linh, Việt Hương, Minh Nhí, Hữu Nghĩa, Quốc Thảo, Thanh Thủy, Cát Phượng, Hoàng Phi, Quách Ngọc Tuyên… đã giúp nâng cao chất lượng tiếng cười và tạo nên điểm tựa đặc biệt cho các vở kịch.

Văn học được xem là chất liệu quý để tạo nên những vở diễn giàu chất lượng. Một ví dụ tiêu biểu là vở ‘Một mối tình’ do Minh Nhật và Công Huy đạo diễn, dựa trên kịch bản văn học và khai thác đề tài thân phận người chồng bị vợ bỏ đi vì chê anh nghèo khó. Vở diễn này phát triển như một dòng hồi tưởng nhẹ nhàng, nhấn mạnh vào chiều sâu nội tâm hơn là hành động bên ngoài. Qua đó, khán giả có thể cảm nhận được sự sâu sắc và tinh tế trong cách xây dựng nhân vật và cốt truyện.

Sự đồng hành của các nghệ sĩ tên tuổi là yếu tố quan trọng giúp những vở diễn đậm chất văn học được lan tỏa. Họ chấp nhận lùi một bước, bỏ lại lối diễn cường điệu để đi vào chiều sâu tâm lý nhân vật. NSƯT Ca Lê Hồng nhận định: ‘Không dễ để một nghệ sĩ hài chuyển hướng sang kịch chính luận hay kịch tâm lý nhưng Hoài Linh và Việt Hương làm được điều đó. Công lớn nằm ở kịch bản văn học và sự tỉnh táo của đạo diễn.’ Điều này cho thấy rằng, sự kết hợp giữa văn học và sân khấu có thể mang lại những thành công đáng kể.

Thực tế đã chứng minh rằng văn học không làm sân khấu nặng nề hay khó hiểu, nếu được xử lý tinh tế. Những vở diễn như ‘Một mối tình’, ‘Lạc giữa biển người’, ‘Cuộc đoàn tụ cảm xúc’, ‘Sâu đêm’, ‘Một cuộc chiến khác’, ‘Viên đạn bọc đường’… là những minh chứng. Khán giả vẫn có thể bật cười trước những tình huống hài rất duyên nhưng là nụ cười mang tính nhân ái, nhiều khi là giọt nước mắt nhẹ rơi. Điều này cho thấy rằng, sân khấu có thể vừa mang lại tiếng cười vừa truyền tải thông điệp sâu sắc.

Một hướng đi cần được ươm dưỡng là sự trở lại của chất văn học trong sân khấu đương đại TP HCM, thông qua cách làm của các đạo diễn trẻ. Nếu thành công, sàn diễn này sẽ trở thành một mô hình đáng học hỏi khi tìm về với những gì mộc mạc – thẳm sâu – chân thật. NSND Trần Minh Ngọc phân tích: ‘Không cần sân khấu lớn, không cần ánh sáng cầu kỳ, không cần kỹ thuật phức tạp, chỉ cần một câu chuyện tử tế và những nhân vật chân thực, sân khấu hôm nay tại TP HCM vẫn có thể lay động người xem.’ Điều này cho thấy rằng, với sự sáng tạo và tỉnh táo, sân khấu có thể trở thành một phương tiện truyền tải thông điệp hiệu quả và gần gũi với công chúng.

Trong giới thể thao, đặc biệt là các môn đánh đôi như pickleball, quần vợt, cầu lông…, hiện tượng “vượt mức đồng đội” không chỉ là một câu nói đùa về những mối quan hệ tình cảm vượt quá mức đồng đội khi chơi đánh đôi nam nữ. Dưới góc nhìn khoa học tâm lý – thần kinh học hiện đại, đây là một chủ đề thực sự hiện hữu và được quan tâm. Các chuyên gia đã chỉ ra rằng việc thường xuyên đánh đôi với người khác giới không chỉ rèn luyện kỹ năng phối hợp, mà còn vô tình tạo ra môi trường lý tưởng để nảy sinh cảm xúc lãng mạn.

Tiến sĩ Karen Mitchell, chuyên gia tâm lý xã hội tại Đại học Stanford (Mỹ), cho rằng các môn thể thao đánh đôi là một trong những mô hình hiếm hoi kết hợp cả ba yếu tố tạo nên tình cảm: tương tác gần gũi, mục tiêu chung, và trải nghiệm cảm xúc mạnh. Khi hai người phải liên tục phối hợp chiến thuật, di chuyển nhịp nhàng, và cùng chia sẻ các trạng thái thăng hoa, buồn bã, tiếc nuối, cảm thông, và động viên lẫn nhau, cảm xúc lãng mạn có thể nảy sinh.

Về mặt sinh học, hiện tượng này được lý giải bằng các cơ chế thần kinh. Khi con người trải qua trạng thái hưng phấn cao – như hồi hộp trước một pha ghi điểm hay căng thẳng trong loạt bóng quyết định – cơ thể sẽ tiết ra adrenaline, một loại hormone tạo cảm giác kích thích và tăng nhịp tim. Nếu cảm xúc này diễn ra trong sự hiện diện của người khác giới, bộ não có thể nhầm lẫn rằng nguyên nhân đến từ đối phương, thay vì từ hoàn cảnh.

Nhiều nghiên cứu đã chứng minh rằng cảm xúc nảy nở khi hai người khác giới cùng trải qua một tình huống kịch tính, hồi hộp. Thí nghiệm kinh điển “cây cầu rung lắc” của hai nhà khoa học Donald Dutton và Arthur Aron vào năm1974 đã cho thấy rằng các chàng trai có nhiều khả năng sẽ gọi lại cho cô gái sau khi cùng cô đi qua cây cầu treo nguy hiểm.

Trong thể thao đánh đôi, các nhà nghiên cứu cho rằng các trận đấu căng thẳng hoàn toàn có thể đóng vai trò “chất xúc tác cảm xúc”, thúc đẩy sự gần gũi tâm lý giữa hai người tương tự như “cây cầu rung lắc”. Ngoài ra, các hoạt động thể thao đôi còn kích thích sự tiết oxytocin – thường được gọi là “hormone gắn bó”. Chất này tăng khi con người cảm thấy tin tưởng, hỗ trợ lẫn nhau và tiếp xúc cơ thể trong các hành vi như vỗ tay, đập vai cổ vũ.

Theo nghiên cứu năm2017 của nhóm học giả tại Đại học Oxford (Anh), các cặp chèo thuyền đôi có nồng độ oxytocin cao hơn nhóm tập đơn lẻ, và thể hiện mức độ gắn bó tâm lý lớn hơn sau buổi tập. Về khía cạnh thần kinh, khoa học hiện đại còn phát hiện một hiện tượng thú vị gọi là “đồng bộ sóng não giữa hai cá nhân cùng hoạt động”. Trong thể thao đôi, việc cùng nhau di chuyển, phản ứng và điều chỉnh tốc độ tạo ra nhịp điệu vận động tương thích, giúp não bộ của hai người “đồng bộ hóa” ở các vùng xử lý cảm xúc xã hội.

Nhiều ví dụ trong giới thể thao đỉnh cao cho thấy tình đồng đội trên sân bóng, sân cầu có thể biến thành tình cảm thực thụ. Và cũng như câu châm chọc phổ biến trên mạng xã hội ngày này – “vượt mức pickleball”, những nghiên cứu khoa học này tạo nên một lời nhắc nhở thực tiễn: hãy cẩn trọng với việc đánh đôi nam nữ trong thể thao, đặc biệt khi bạn đã có gia đình. Nếu bạn còn độc thân, chơi thể thao đôi đồng nghĩa với việc mở ra cho bạn một cơ hội mới trong chuyện tình cảm.

Sau thảm kịch lật tàu gần đây tại vịnh Hạ Long, các chuyên gia tâm lý học và du lịch của RMIT kêu gọi hành động cấp thiết nhằm khôi phục sự an toàn, niềm tin của công chúng và khả năng phục hồi của ngành du lịch.

Tiến sĩ Joe Othman, giảng viên cấp cao ngành Tâm lý học tại RMIT Việt Nam, cho biết rằng những sự cố như vậy thường gây ra một loạt cảm xúc phức tạp như sợ hãi, lo lắng, tội lỗi, buồn bã và tức giận, không chỉ với du khách mà cả với chủ tàu. Nỗi đau tinh thần đối với du khách và chủ tàu là rất lớn, và các chuyên gia kêu gọi cần có biện pháp cấp thiết để hỗ trợ họ.

Thạc sĩ Lê Huy Hoàng đến từ bộ môn tâm lý học tại Đại học RMIT nhận định rằng các nghiên cứu trước đó về thảm họa hàng hải cho thấy cộng đồng địa phương có thể bị ảnh hưởng khi điểm đến du lịch bỗng trở thành nơi tưởng niệm. Đồng thời, bầu không khí u ám bao trùm vịnh Hạ Long dự báo lượng khách du lịch sẽ sụt giảm, kéo theo đó là thu nhập của người dân địa phương cũng bị ảnh hưởng.

Tác động tâm lý rộng hơn của thảm kịch lật tàu tại vịnh Hạ Long cũng là một vấn đề cần quan tâm. Nhiều nghiên cứu đã chỉ ra rằng các thảm họa tự nhiên gây ảnh hưởng nặng nề đến sức khỏe tâm thần của những người sống sót, bao gồm rối loạn căng thẳng hậu sang chấn (PTSD). Tuy nhiên, những người bị ảnh hưởng gián tiếp lại thường bị bỏ qua. Ông Hoàng mô tả những phản ứng này là “căng thẳng sang chấn thứ cấp”, phản ứng tâm lý xuất hiện khi nghe, chứng kiến, hoặc biết về một tai nạn.

Tiến sĩ Katrina Phillips, giảng viên cấp cao ngành tâm lý học tại RMIT Việt Nam, bổ sung rằng khi được chứng kiến hoặc nghe kể về một thảm họa như vụ việc ở vịnh Hạ Long, rủi ro vốn trừu tượng bỗng trở nên rất thật, điều đó làm tăng đáng kể mức độ cảnh giác và sợ hãi. Việc nhận thức rủi ro gia tăng này có thể ảnh hưởng đến quyết định du lịch trong tương lai, đặc biệt với các gia đình có trẻ nhỏ hoặc người già.

Tiến sĩ Justin Matthew Pang, Chủ nhiệm cấp cao bộ môn Quản trị du lịch và khách sạn tại RMIT, nhấn mạnh rằng trách nhiệm chính thuộc về các chủ tàu và cơ quan chức năng, không phải khách du lịch. Để khôi phục lòng tin, cơ quan chức năng cần tăng cường kiểm tra an toàn, đánh giá các chủ tàu thường xuyên và xử phạt nghiêm các trường hợp vi phạm. Các chiến dịch truyền thông giáo dục cộng đồng và thông tin dự báo thời tiết rõ ràng sẽ đóng vai trò then chốt.

Tiến sĩ Pang cũng đề xuất rằng các cơ quan chức năng nên ban hành lệnh cấm toàn diện các hoạt động tàu thuyền khi thời tiết xấu, nhằm bảo vệ cả người dân địa phương lẫn du lịch. Bài học từ những thảm họa hàng hải toàn cầu cũng là một vấn đề cần quan tâm. Tiến sĩ Pang dẫn chứng thảm kịch chìm phà MV Sewol tại Hàn Quốc năm 2014 làm tiền lệ, và cho rằng Hạ Long cần học hỏi từ đó để xây dựng một ngành du lịch an toàn, bền vững.

Những biến cố lớn như thiên tai và tai nạn giao thông không chỉ để lại hậu quả nghiêm trọng về vật chất mà còn gây ra sang chấn tâm lý sâu sắc cho những người sống sót. Mới đây, vụ lật tàu ở Hạ Long và vụ sạt lở tại một làng ở tỉnh Quảng Nam đã khiến nhiều người phải trải qua những giờ phút căng thẳng và sợ hãi. Bên cạnh việc cần được hỗ trợ về vật chất, các nạn nhân cũng đòi hỏi một “hệ thống chữa lành” về tinh thần để vượt qua những sang chấn tâm lý âm ỉ.

Theo các chuyên gia tâm lý, khi con người trải qua một biến cố lớn, có hai kiểu phản ứng rõ ràng: sự sụp đổ tinh thần ngay tức thì hoặc sự đóng băng cảm xúc kéo dài. Những biến cố bất ngờ như thiên tai hay tai nạn giao thông thường đến bất ngờ, gây ra cú sốc tinh thần cực kỳ lớn và tạo tiền đề cho những sang chấn tâm lý kéo dài như rối loạn cảm xúc, trầm cảm, mất kiểm soát. Thạc sĩ, chuyên gia tâm lý Nguyễn Hồng Bách – Giám đốc Trung tâm tâm lý lâm sàng Dr.MP, cho rằng sau biến cố lớn, người dân thường trải qua ba giai đoạn: tiếp nhận sự kiện chấn thương, xử lý nhận thức, ứng phó và tăng trưởng sau sang chấn.

Tuy nhiên, nếu không có kỹ năng ứng phó hoặc nhận được sự hỗ trợ tâm lý kịp thời, tổn thương sẽ tiếp tục đào xoáy trong tâm thức. Bên cạnh đó, vấn đề nghiêm trọng hơn ở trẻ nhỏ là tổn thương ở tuổi thơ có thể âm thầm tạo ra nền tảng tinh thần rạn vỡ. Những đứa trẻ ấy lớn lên với mặc cảm mất mát, ký ức chấn động khó xóa mờ và câu hỏi không lời đáp. Ngoài ra, sang chấn tâm lý không nhất thiết chính thuộc về bản thân người trải nghiệm sự kiện đó mà còn có thể xảy ra với phóng viên, nhân viên cứu hộ, bác sĩ, tình nguyện viên hoặc người dùng mạng xã hội – những người tiếp cận cảm xúc dữ dội từ thảm họa thông qua hình ảnh, âm thanh, lời kể.

Chuyên gia tâm lý Nguyễn Viết Hiền lưu ý rằng, mô hình can thiệp tâm lý sau thảm họa cần được thiết lập để giúp nạn nhân vượt qua sang chấn. Điều này bao gồm trị liệu nhóm và cá nhân, kết hợp online – offline để tiếp cận nạn nhân đa dạng. PGS.TS Phạm Hương Trà cũng cảnh báo về việc truyền thông và mạng xã hội cần phải có điểm dừng khi khai thác thông tin để tránh kích hoạt sang chấn.

Hiện tại, các chuyên gia tâm lý đang kêu gọi sự quan tâm và hỗ trợ đối với nạn nhân sau vụ lật tàu ở Hạ Long. Đồng thời, cũng nhấn mạnh rằng việc hỗ trợ tâm lý cần diễn ra sau 10-15 ngày so với sự kiện mới đạt hiệu quả cao. Do đó, việc hỗ trợ tâm lý cần được triển khai một cách kịp thời và hiệu quả để giúp những người sống sót vượt qua những sang chấn tâm lý và rebuild cuộc sống của mình.

Một số phương pháp hỗ trợ tâm lý mà các chuyên gia đang áp dụng bao gồm trị liệu trò chuyện, trị liệu nhận thức – hành vi, và hỗ trợ tâm lý nhóm. Bên cạnh đó, các hoạt động xã hội, cộng đồng cũng đóng vai trò quan trọng trong việc hỗ trợ tâm lý cho những người sống sót. Bằng cách kết nối với nhau và tham gia vào các hoạt động xã hội, những người sống sót có thể cảm thấy được hỗ trợ và có động lực để rebuild cuộc sống của mình.

Tổng kết, hỗ trợ tâm lý cho những người sống sót sau biến cố lớn là một quá trình phức tạp và đòi hỏi sự hỗ trợ đa dạng. Bằng cách áp dụng các phương pháp hỗ trợ tâm lý hiệu quả và triển khai các hoạt động xã hội, cộng đồng, chúng ta có thể giúp những người sống sót vượt qua những sang chấn tâm lý và rebuild cuộc sống của mình.