Chính quyền Hà Nội đang lên kế hoạch cấm xe máy chạy bằng xăng trong vành đai 1 từ tháng 7/2026. Đây là một phần trong nỗ lực quyết liệt của thành phố nhằm giảm thiểu tình trạng ô nhiễm môi trường. Theo Chỉ thị 20/CT-TTg năm 2025 của Thủ tướng Chính phủ, Hà Nội sẽ thực hiện các giải pháp để khuyến khích tổ chức và cá nhân chuyển đổi phương tiện, với mục tiêu đến ngày 1/7/2026 không còn xe mô tô, xe gắn máy sử dụng nhiên liệu hóa thạch lưu thông trong vành đai 1.

Từ ngày 1/1/2028, Hà Nội sẽ mở rộng hạn chế phương tiện giao thông bằng cách cấm ô tô cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong vành đai 1 và 2, bên cạnh việc cấm xe mô tô và xe gắn máy chạy xăng dầu. Đến năm 2030, thành phố dự kiến áp dụng hạn chế phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3. Đây là những bước đi nhằm giảm thiểu ô nhiễm không khí và bảo vệ môi trường sống.

Quyết định của Hà Nội không phải là một trường hợp biệt lập. Nhiều thủ đô trên thế giới đã thực hiện các biện pháp hạn chế tương tự để kiểm soát ô nhiễm môi trường và bảo vệ sức khỏe cộng đồng. Tại Mexico, chương trình “Hoy no Circula” (Ngày Không Lái Xe) đã được triển khai từ năm 1989, yêu cầu các phương tiện lưu thông phải vượt qua kiểm tra khí thải và dán nhãn tương ứng với mức phát thải của chúng.

Thủ đô Paris của Pháp cũng đã áp dụng các biện pháp hạn chế giao thông bằng cách cấm xe máy sản xuất trước năm 2000 và ô tô sản xuất trước năm 1997 lưu thông trên đường phố. Ở Ấn Độ, thủ đô Delhi đã ban hành lệnh cấm bán nhiên liệu cho các xe chạy xăng đã sử dụng 15 năm trở lên và các xe dầu sử dụng được 10 năm trở lên.

Thủ đô Luân Đôn, Anh đã áp dụng một hệ thống thu phí cao tại khu vực ULEZ (Khu vực phát thải cực thấp) đối với các phương tiện không đạt chuẩn khí thải. Mô hình này khuyến khích người dân sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường và giảm thiểu mức độ ô nhiễm không khí trong đô thị.

Những biện pháp này của Hà Nội và các thủ đô khác trên thế giới cho thấy sự cam kết mạnh mẽ trong việc bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng sống cho cư dân. Qua việc hạn chế phương tiện giao thông sử dụng nhiên liệu hóa thạch, các thành phố đang hướng tới một tương lai sạch hơn và bền vững hơn.

Chuyển đổi sang xe điện hoặc các phương tiện giao thông thay thế đang trở thành xu hướng tất yếu nhằm bảo vệ môi trường và cải thiện chất lượng không khí. Tuy nhiên, quá trình này cần được thực hiện một cách linh hoạt và đảm bảo sự thuận tiện cho người dân, đặc biệt tại Việt Nam, nơi xe máy là phương tiện chính và có ý nghĩa kinh tế lớn.

Để khuyến khích sử dụng xe điện, cần có một giải pháp đồng bộ bao gồm phương tiện thay thế, tổ chức giao thông và chính sách hỗ trợ tài chính. Một trong những bước quan trọng là nâng cấp hệ thống phương tiện công cộng như xe buýt. Việc phát triển hạ tầng giao thông công cộng như tàu điện sẽ giúp tạo ra một mạng lưới giao thông hiệu quả và thân thiện với môi trường. Xe buýt điện nên thay thế xe buýt truyền thống, và các tuyến đường nên được ưu tiên cho phương tiện công cộng. Điều này không chỉ giúp giảm thiểu ùn tắc giao thông mà còn góp phần giảm ô nhiễm không khí.

Bên cạnh đó, hạ tầng cho người đi xe đạp và đi bộ cũng cần được quan tâm. Các tuyến đường dành riêng cho xe đạp và người đi bộ cần được xây dựng và bảo trì để đảm bảo an toàn và thuận tiện. Điều này không chỉ khuyến khích người dân sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường mà còn giúp giảm tải cho hệ thống giao thông công cộng.

Về chính sách hỗ trợ, xe điện cần trở thành lựa chọn hấp dẫn hơn so với xe máy xăng thông qua việc giảm giá thành, phát triển hệ thống trạm sạc rộng khắp và ưu đãi về phí đỗ, nơi đỗ. Chính phủ và các tổ chức tài chính có thể cung cấp các khoản vay mua xe xanh với lãi suất thấp hoặc hỗ trợ trực tiếp để người dân có thể tiếp cận dễ dàng hơn với phương tiện điện.

Cuối cùng, vấn đề an toàn và xử lý pin xe điện sau hết hạn cần được giải quyết triệt để để tạo sự tin tưởng cho người dùng. Việc tái chế pin và các bộ phận khác của xe điện cần được quy định rõ ràng và thực hiện nghiêm túc để tránh tình trạng ô nhiễm thứ cấp.

Việc chuyển đổi sang phương tiện thân thiện môi trường hơn là một quá trình cần sự tham gia của cả chính quyền và người dân. Với giải pháp đồng bộ và chính sách hỗ trợ phù hợp, chúng ta có thể hướng tới một môi trường giao thông sạch sẽ và an toàn hơn cho tương lai.

Thủ đô Hà Nội đang đối mặt với một thách thức lớn khi triển khai kế hoạch loại bỏ xe máy xăng, đặc biệt là trong khu vực nội đô. Theo chỉ đạo của Thủ tướng, từ tháng 7/2026, xe máy chạy xăng sẽ không được phép lưu thông trong vành đai 1 của Hà Nội, bao gồm phần lớn diện tích của 4 quận vùng lõi Thủ đô là Hoàn Kiếm, Ba Đình, Đống Đa và Hai Bà Trưng. Đến năm 2030, sẽ áp dụng cho toàn bộ phương tiện cá nhân sử dụng nhiên liệu hóa thạch trong phạm vi vành đai 3.

Hà Nội hiện có trên 9,2 triệu phương tiện, trong đó thành phố quản lý 1,1 triệu ô tô và 6,9 triệu xe máy; còn lại là phương tiện từ tỉnh khác lưu thông thường xuyên. Trong số xe máy đăng ký tại Hà Nội, khoảng 5,6 triệu xe chạy bằng xăng, còn lại 1,3 triệu xe máy điện. Tuy nhiên, phương tiện công cộng tại Hà Nội hiện chưa đáp ứng đủ nhu cầu đi lại của người dân. Mạng lưới giao thông đô thị Hà Nội thời gian qua đã được đầu tư nâng cấp, xây mới song vẫn chưa đạt được mục tiêu theo quy hoạch. Các dự án đường sắt đô thị chậm đi vào hoạt động tạo áp lực lớn lên giao thông đường bộ.

TS Đào Ngọc Nghiêm, Phó chủ tịch Hội Quy hoạch phát triển đô thị Việt Nam, đánh giá việc bỏ xe máy xăng là một bài toán rất khó giải đối với TP Hà Nội, dù biết đây là một trong những nguồn gây ô nhiễm không khí. “Dân số quá đông, người dân đi lại bằng gì trong khi phương tiện công cộng hiện mới đáp ứng được 1/5 nhu cầu”, ông đặt câu hỏi. Ngoài ra, hạ tầng trạm sạc cho xe máy, ô tô điện còn thiếu. Phần lớn người dân ở 4 quận lõi sống trong ngõ nhỏ, nhà ống, chung cư cũ, nơi không có chỗ đỗ xe cố định hoặc không có hệ thống sạc điện riêng. Họ thường tự sạc điện tại nhà, không đảm bảo an toàn phòng cháy chữa cháy.

Để giải bài toán trên, ông Nguyễn Văn Thanh, nguyên Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, cho rằng TP Hà Nội cần khảo sát số lượng xe máy chạy xăng hiện có, phân loại theo niên hạn và tình trạng sử dụng để xây dựng gói hỗ trợ phù hợp. Thành phố cần có chính sách trợ giá, hỗ trợ vay mua xe điện cho hộ nghèo, người lao động. Mức hỗ trợ có thể gồm một phần tài chính để đổi phương tiện hoặc trợ cấp chi phí đi lại. Cạnh đó, cần vận động các hãng xe điện triển khai chương trình đổi xe cũ lấy xe mới, giảm giá xe điện, đặc biệt cho nhóm thu nhập thấp…

Việc chuyển đổi sang xe điện hoặc các phương tiện công cộng thân thiện với môi trường là xu hướng tất yếu để giảm thiểu ô nhiễm không khí và bảo vệ môi trường. Tuy nhiên, để thực hiện được điều này, cần có sự chuẩn bị kỹ lưỡng về hạ tầng, chính sách hỗ trợ và ý thức của người dân. Hà Nội cần đẩy mạnh đầu tư vào hạ tầng giao thông công cộng, tăng cường tuyên truyền về lợi ích của việc sử dụng phương tiện thân thiện với môi trường.

Đồng thời, thành phố cần có các chính sách hỗ trợ cụ thể cho người dân và doanh nghiệp trong việc chuyển đổi sang xe điện hoặc các phương tiện thân thiện với môi trường. Việc này không chỉ giúp giảm thiểu ô nhiễm không khí mà còn góp phần xây dựng một môi trường sống lành toản và bền vững cho người dân Thủ đô.

Việc Hà Nội lên kế hoạch cấm xe máy chạy xăng trong Vành đai 1 từ ngày 1/7/2026 đã gây ra nhiều lo lắng cho người dân, đặc biệt là những người phụ thuộc vào xe máy để mưu sinh. Gia đình chị Trần Minh Hồng, sống trong khu vực Vành đai 1, là một ví dụ điển hình. Với 6 thành viên sử dụng xe máy chạy xăng hàng ngày, họ đang đối mặt với khó khăn khi phải chuyển đổi sang xe điện.

Chi phí để chuyển đổi sang xe điện không dưới 100 triệu đồng và việc sạc xe tại nhà cũng khiến họ lo lắng về nguy cơ cháy nổ. Chị Hồng chưa hình dung ra cảnh 6 chiếc xe cùng lúc sạc qua đêm trong sân nhà. Nếu chuyển hết sang xe điện, gia đình chị Hồng sẽ phải thiết kế lại khu vực sân, bố trí hệ thống ổ cắm. Việc từng xảy ra những vụ hỏa hoạn liên quan đến xe điện khiến chị không khỏi lo lắng về nguy cơ cháy nổ tại nhà.

Theo quy hoạch giao thông vận tải Thủ đô Hà Nội đến năm 2030, tầm nhìn đến năm 2050, tuyến đường Vành đai 1 sau khi hoàn thành sẽ khép kín khu vực nội đô, vùng lõi của Thủ đô. Các tuyến đường, phố này gồm Trần Khát Chân – Đại Cồ Việt – Xã Đàn – Ô Chợ Dừa – Đê La Thành – Hoàng Cầu – Cầu Giấy – đường Bưởi – Lạc Long Quân – Âu Cơ – Nghi Tàm – Yên Phụ – Trần Nhật Duật – Trần Quang Khải – Trần Khánh Dư – Nguyễn Khoái.

Nhiều người dân như chị Lê Thị Hoa, lo lắng về việc di chuyển khi cấm xe máy chạy xăng trong Vành đai 1. Phương án chị nghĩ tới là đi xe máy vào gần khu vực trung tâm rồi sử dụng phương tiện công cộng. Tuy nhiên, điều này cũng không tránh khỏi bất tiện.

Anh Nguyễn Tuấn Hưng, vừa mua một chiếc xe máy SH có giá gần 100 triệu đồng cách đây hơn 1 tháng, không khỏi bất ngờ và nuối tiếc nếu phải bán chiếc xe mình dành dụm cả năm mới dám mua. Anh Hưng lo lắng về việc chuyển đổi sang xe điện, đặc biệt là vấn đề an toàn khi sạc xe.

Tuy nhiên, nhiều ý kiến đồng tình cho rằng, để phát triển bền vững, bảo vệ môi trường và sức khỏe cộng đồng, việc thay thế xe xăng bằng xe điện là hướng đi cần thiết. Anh Nguyễn Văn Huy, đã bán chiếc xe tay ga mua năm 2016 và mua chiếc xe điện, thấy nhẹ nhàng và tiết kiệm.

Chị Nguyễn Hường, sử dụng xe máy điện từ năm 2018, nhận ra nhiều ưu điểm của phương tiện này như di chuyển nhẹ nhàng, không phải xếp hàng chờ đổ xăng, tiết kiệm chi phí vì tiền sạc điện không đáng kể.

Tuy nhiên, bên cạnh những ý kiến đồng tình, nhiều người bày tỏ sự lo lắng cho rằng điều chỉnh này sẽ ảnh hưởng đến cuộc sống và công việc của rất nhiều người. Theo anh Vũ Ngọc Hải, tàu điện mới chỉ có ở một số trục chính, xe buýt không phủ khắp, trạm sạc cho xe điện gần như không có… nên việc cấm xe máy chạy xăng vào Vành đai 1 trong 1 năm tới sẽ gây đảo lộn cuộc sống của nhiều người.

PGS.TS Bùi Thị An, đánh giá chủ trương này là hợp lý, liên quan đến nhiều mục tiêu phát triển bền vững của Việt Nam nói chung và của Hà Nội nói riêng. Tuy nhiên, cần có phương án tính toán đến việc hỗ trợ người dân khi chuyển từ xe xăng sang xe điện, đảm bảo hệ thống điện, an toàn cháy nổ…

TS Tô Văn Trường, cho rằng Hà Nội, Chính phủ cần có các chính sách hỗ trợ chuyển đổi phương tiện, trợ giá xe điện cho người thu nhập thấp, chính sách đổi xe cũ lấy xe mới, ưu đãi về thuế – phí cho nhà sản xuất, xây dựng mạng lưới trạm sạc phân tán hợp lý, bảo đảm dịch vụ bảo trì tốt.

Nguồn: Vietnam+