Bộ Y tế, Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam và UBND tỉnh Bắc Ninh đã共同 phát động chương trình ‘Tiếp cận y tế toàn diện – Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn năm 2025’ và triển khai Đề án y tế thông minh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021–2030. Sự kiện này đánh dấu một bước tiến quan trọng trong việc hiện thực hóa mục tiêu y tế thông minh và chuyển đổi số trong ngành y tế.

Thứ trưởng Bộ Y tế Trần Văn Thuấn nhấn mạnh rằng chương trình này không chỉ đơn thuần là khám bệnh, tặng thiết bị hay tư vấn sức khỏe. Đây là một sự chuyển dịch chiến lược từ chữa bệnh sang chăm sóc sức khỏe, từ bị động sang chủ động, và từ rời rạc sang tích hợp, thông minh, lấy người dân làm trung tâm. Điều này thể hiện sự thay đổi trong cách tiếp cận y tế, từ chỉ tập trung vào điều trị bệnh sang chăm sóc sức khỏe toàn diện cho người dân.

Nghị quyết số 57-NQ/TW của Bộ Chính trị về khoa học công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số đã xác định y tế là một lĩnh vực trọng tâm. Bộ Y tế đã xác định củng cố y tế cơ sở là nền tảng, chuyển đổi số là đòn bẩy, và khám sức khỏe định kỳ toàn dân là bước đi căn cơ. Chương trình tại Bắc Ninh là minh chứng sống động cho định hướng này, với sự tham gia của hàng trăm y bác sĩ và hàng nghìn người dân được khám, tư vấn, sàng lọc tại y tế cơ sở.

Thứ trưởng Trần Văn Thuấn cũng nhấn mạnh ba định hướng lớn mà Bộ Y tế đang kiên trì triển khai. Đầu tiên là đưa khám sức khỏe định kỳ toàn dân trở thành mục tiêu y tế quốc gia, nhằm phát hiện sớm và can thiệp sớm bệnh tật. Thứ hai, ngành y tế sẽ bảo đảm tiếp cận công bằng trong chăm sóc sức khỏe, thu hẹp khoảng cách y tế giữa các vùng miền và nhóm dân cư. Thứ ba, ngành y tế sẽ xây dựng mạng lưới y tế thông minh cấp tỉnh, với hồ sơ sức khỏe điện tử, khám tư vấn từ xa, và cảnh báo dịch bệnh sớm.

Chương trình này không chỉ là một hoạt động chuyên môn mà còn là tuyên ngôn mạnh mẽ cho vai trò tiên phong của lực lượng thầy thuốc trẻ trong sự đổi mới toàn diện ngành y tế thời đại số. Mục tiêu của chương trình là xây dựng hệ thống y tế bao trùm, công bằng, hiện đại, và thúc đẩy y tế cơ sở gắn với chuyển đổi số. Thông qua chương trình này, Bộ Y tế và Hội Thầy thuốc trẻ Việt Nam hy vọng sẽ tạo ra một mô hình mới cho y tế thông minh, giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế chất lượng cao và cải thiện sức khỏe toàn diện.

Trong tương lai, chương trình sẽ tiếp tục được triển khai rộng rãi trên toàn quốc, với sự tham gia của các địa phương và đơn vị y tế khác nhau. Điều này sẽ giúp tạo ra một mạng lưới y tế thông minh và tích hợp, giúp người dân tiếp cận dịch vụ y tế tốt hơn và cải thiện sức khỏe toàn diện.

Thông tin thêm về Chương trình ‘Tiếp cận y tế toàn diện – Vì một Việt Nam khỏe mạnh hơn năm 2025’ và Đề án y tế thông minh tỉnh Bắc Ninh giai đoạn 2021–2030 có thể được tìm thấy tại trang web của Bộ Y tế Việt Nam.

Trong thời đại khoa học công nghệ phát triển nhanh chóng, ngành Y tế đang đối mặt với những thách thức mới về sức khỏe cộng đồng. Để đáp ứng nhu cầu này, công tác lãnh đạo và chỉ đạo cần có tầm nhìn chiến lược, khả năng ra quyết định nhanh chóng và chính xác dựa trên dữ liệu. Chuyển đổi số (CĐS) và ứng dụng công nghệ thông tin (CNTT) đã trở thành động lực quan trọng giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo.

Cơ sở pháp lý cho chuyển đổi số ngành Y tế đã được Chính phủ và các Bộ, ngành ban hành. Cụ thể, Nghị quyết số 17/NQ-CP ngày 07/3/2019 của Chính phủ về phát triển Chính phủ điện tử giai đoạn 2019-2020, định hướng đến 2025, đã đặt nền móng cho một nền hành chính hiện đại, minh bạch, lấy người dân làm trung tâm. Ngành Y tế được xác định là một trong những lĩnh vực mũi nhọn cần ưu tiên CĐS để cải thiện dịch vụ công, hướng tới sự hài lòng của người dân.

Nghị quyết số 52-NQ/TW ngày 27/9/2019 của Bộ Chính trị về chủ trương, chính sách chủ động tham gia cuộc Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, đã khẳng định sự cần thiết phải đẩy mạnh ứng dụng các thành tựu của Cách mạng công nghiệp 4.0, đặc biệt là CĐS, vào mọi lĩnh vực kinh tế – xã hội. Quyết định số 749/QĐ-TTg ngày 03/6/2020 của Thủ tướng Chính phủ phê duyệt Chương trình Chuyển đổi số quốc gia đến năm 2025, định hướng đến năm 2030, đã cụ thể hóa lộ trình, mục tiêu và nhiệm vụ CĐS cho từng ngành, lĩnh vực, trong đó nhấn mạnh các nội dung trọng tâm cho y tế.

Vai trò của CNTT và CĐS trong lãnh đạo và chỉ đạo đã được khẳng định. CNTT và CĐS đã giúp ngành Y tế nâng cao hiệu quả công tác lãnh đạo và chỉ đạo thông qua việc tự động hóa việc thu thập, tổng hợp và lưu trữ dữ liệu khám chữa bệnh, sử dụng thuốc, vật tư tiêu hao. Lãnh đạo có thể truy cập các bảng điều khiển trực quan, hiển thị các chỉ số hiệu suất quan trọng theo thời gian thực.

CĐS đã giúp nâng cao tính minh bạch, khả năng giám sát và kiểm soát thông qua hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử và bệnh án điện tử chuẩn hóa thông tin, giảm thiểu sai sót do nhập liệu thủ công. Điều này đã giúp lãnh đạo và chỉ đạo trong ngành Y tế đưa ra quyết định chính xác và kịp thời hơn.

CĐS cũng đã giúp tối ưu hóa nguồn lực và quy trình hành chính. CĐS đã giúp tự động hóa nhiều quy trình hành chính phức tạp, giảm đáng kể công việc giấy tờ, giải phóng thời gian và nguồn lực cho cán bộ y tế để tập trung vào các hoạt động chuyên môn.

Một điển hình về CĐS tại tuyến y tế cơ sở là tỉnh Ninh Bình. Tỉnh Ninh Bình là một trong những tỉnh tiên phong trong việc triển khai CĐS tại tuyến y tế cơ sở, cho thấy hiệu quả rõ rệt trong công tác lãnh đạo, chỉ đạo và chăm sóc sức khỏe ban đầu. Hệ thống hồ sơ sức khỏe điện tử đã được triển khai tại các trạm y tế xã, phường, thị trấn, giúp lãnh đạo Sở Y tế và các Trung tâm Y tế huyện theo dõi các chỉ số sức khỏe cộng đồng một cách toàn diện.

Quá tải tại các bệnh viện tuyến trên đang trở thành một vấn đề cấp bách trong hệ thống y tế Việt Nam hiện nay. Một phần nguyên nhân của tình trạng này bắt nguồn từ văn hóa của người dân, khi họ thường có xu hướng tìm đến các bệnh viện tuyến trung ương để thực hiện các xét nghiệm, thăm khám. Điều này dẫn đến tình trạng ‘quá tải giả’, khiến hệ thống y tế phải xử lý những việc không thật sự cần thiết.

Trong bối cảnh hệ thống y tế đang đối mặt với nhiều thách thức, trí tuệ nhân tạo (AI) đang nổi lên như một giải pháp tiềm năng. Các chuyên gia và doanh nghiệp trong ngành đều nhất trí rằng AI không nhằm mục đích thay thế con người mà là một công cụ hỗ trợ đắc lực giúp bác sĩ tối ưu hóa quy trình thăm khám và chữa trị cho bệnh nhân.

AI có khả năng giúp các bác sĩ tổng hợp, đúc kết và đưa ra những chẩn đoán, phác đồ điều trị chính xác hơn, hướng tới mục tiêu cá thể hóa trong điều trị. Sức khỏe của mỗi cá nhân không chỉ phụ thuộc vào bộ gene phức tạp mà còn chịu ảnh hưởng sâu sắc bởi các yếu tố như tinh thần, môi trường sống, chế độ ăn uống, căng thẳng, tình trạng bệnh… AI có khả năng phân tích dữ liệu lớn, giúp các bác sĩ đưa ra giải pháp tối ưu cho từng trường hợp.

Để giảm tải cho các bệnh viện tuyến trên, các chuyên gia đề xuất tận dụng sức mạnh của công nghệ và AI nhằm nâng cao năng lực tuyến dưới. AI có thể giúp một bác sĩ mới ra trường hoặc các bác sĩ ở tuyến cơ sở cung cấp dịch vụ y tế chất lượng tốt hơn cho bệnh nhân.

Một tầm nhìn dài hạn và bền vững hơn là sử dụng AI để ‘chữa phần gốc’, tức là giúp người dân khỏe mạnh hơn và ít có nhu cầu đến bệnh viện hơn. AI có thể đóng vai trò then chốt trong việc theo dõi sức khỏe cá nhân, cung cấp các biện pháp chăm sóc phòng ngừa, đưa ra lời nhắc nhở và giúp người dân chủ động bảo vệ sức khỏe của mình.

Tuy nhiên, Việt Nam vẫn đang ở giai đoạn khởi đầu trong việc ứng dụng AI vào y tế. Thách thức lớn nhất hiện nay là nền tảng công nghệ còn yếu, đặc biệt là trong việc triển khai bệnh án điện tử và liên thông dữ liệu giữa các cơ sở y tế.

Để thành công, quá trình này đòi hỏi sự hợp tác chặt chẽ giữa Chính phủ, các nhà khoa học, bệnh viện và doanh nghiệp. Đồng thời, cần có thời gian để thay đổi nhận thức của người dân, khuyến khích họ chủ động hơn trong việc chăm sóc sức khỏe và tin tưởng hơn vào hệ thống y tế cơ sở.

Diễn đàn Y tế Việt Nam (Vietnam Health Summit) 2025 với chủ đề ‘Dữ liệu lớn và Trí tuệ nhân tạo trong Chẩn đoán và Điều trị y khoa’ sẽ diễn ra tại Hà Nội trong hai ngày 21 và 22 tháng 7 năm 2025. Sự kiện này đánh dấu lần đầu tiên được tổ chức với quy mô quốc tế, quy tụ hơn 30 diễn giả chuyên môn và khoảng 300 khách mời từ hơn 10 quốc gia trên thế giới.