Câu chuyện thu phí tham quan di tích lịch sử đang trở thành vấn đề xã hội nóng hổi. Một bên ủng hộ việc thu phí để bảo tồn và phát huy giá trị di tích, trong khi một bên khác phản đối, cho rằng di tích là tài sản tinh thần chung của dân tộc, không thể đem ra mua bán.
Khu di tích Quốc gia đặc biệt Ngã ba Đồng Lộc, tỉnh Hà Tĩnh, là một ví dụ điển hình. Với vị trí cách Hà Tĩnh chỉ 5 cây số, nơi đây thường xuyên đón hàng chục nghìn lượt khách đến dâng hương tưởng niệm và tri ân các anh hùng liệt sĩ. Tuy nhiên, việc vận hành khu di tích do Ban Quản lý thuộc Tỉnh đoàn Hà Tĩnh phụ trách gặp nhiều khó khăn do thiếu nguồn lực tài chính để duy trì và phát triển.
Một tấm vé tham quan không chỉ là một khoản thu nhỏ, mà còn là một phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát huy giá trị di tích. Trên thế giới, việc thu phí tham quan ở nhiều quốc gia được coi là nguồn thu chính để duy trì hoạt động của các di sản văn hóa và lịch sử. Tuy nhiên, ở Việt Nam, việc thu phí thường vấp phải phản ứng từ dư luận vì nhiều người quan niệm rằng di tích lịch sử là tài sản chung của cả dân tộc.
Để việc thu phí tham quan di tích trở nên hợp lý và được xã hội chấp nhận, cần đảm bảo một số nguyên tắc cơ bản. Thứ nhất, cần minh bạch mục đích thu, công khai nguồn thu và việc chi tiêu cho các hoạt động bảo tồn và phát triển di tích. Điều này sẽ giúp người dân và khách tham quan hiểu rõ về việc sử dụng nguồn thu và cảm thấy thoải mái hơn khi đóng góp.
Thứ hai, cần có chính sách miễn, giảm phí linh hoạt và nhân văn đối với các đối tượng như cựu chiến binh, người có công với cách mạng, người khuyết tật, trẻ em, học sinh – sinh viên, và cư dân địa phương. Đây là những đối tượng có hoàn cảnh đặc biệt hoặc có mối liên hệ chặt chẽ với cộng đồng địa phương, cần được ưu tiên và hỗ trợ.
Cuối cùng, cần có cái nhìn linh hoạt và thấu đáo để tấm vé tham quan không trở thành rào cản mà trở thành cầu nối giữa quá khứ và hiện tại, giữa ký ức và trách nhiệm gìn giữ di sản của thế hệ hôm nay dành cho mai sau. Chúng ta cần nhận thức rằng, bảo tồn di tích lịch sử không chỉ là trách nhiệm của một nhóm người mà là trách nhiệm chung của cả xã hội.
Việc áp dụng các biện pháp trên không chỉ giúp tăng cường hiệu quả trong việc quản lý và bảo tồn di tích mà còn góp phần nâng cao ý thức của cộng đồng về giá trị và tầm quan trọng của di sản văn hóa. Từ đó, chúng ta có thể mong đợi một tương lai nơi mà các di tích lịch sử không chỉ là những địa điểm tham quan mà còn là những không gian sống động cho giáo dục, văn hóa, và du lịch bền vững.
Trong bối cảnh hiện nay, tại Việt Nam, nhiều di tích lịch sử đang đối mặt với thách thức trong việc cân bằng giữa bảo tồn và phát triển. Mới đây, Việt Nam đã đưa ra nhiều chính sách nhằm phát huy giá trị di sản. Các chuyên gia cũng như người dân đều có chung quan điểm rằng, cần phải chung tay để bảo tồn và phát huy giá trị của các di tích lịch sử.
